کیاپرس /برنامه غربالگری بیماری های دیابت و پرفشاری خون در قالب پویش ملی سلامت در کشور راه اندازی شده و در حال اجرا است.
پویش ملی سلامت از ۲۰ آبان در سراسر کشور آغاز شد و قرار بود تا ۱۵ دی ادامه پیدا کند که ظاهرا این مدت تا پایان دیماه تمدید شده است.
معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم در این مورد اعلام کرد: ۳۶ میلیون و ۵۱۵ هزار و ۶۸۹ نفر تا ۱۵ دیماه در پویش ملی سلامت در زمینه بیماریهای پرفشاری خون و دیابت غربالگری شدند.
دکتر حمید سوری استاد اپیدمیولوژی و مدرس ارشد بین المللی دانشگاه در یادداشتی که این زمینه به پایگاه خبری کیاپرس ارسال کرده، بیان داشت: مدتهاست کمپین غربالگری های اینچنینی به عنوان برنامه های روتین درآمده و نیاز به سروصدای اضافی برای این کارهای تکراری در کشور نیست.
وی ادامه داد: برای آنکه یک پویش غربالگری در جامعه ای در سطح ملی صورت پذیرد باید به معیارهایی توجه شود، اگر استدلال منطقی و مستندات علمی کافی برای اجرای آن وجود نداشته باشد نتیجه اش حیف کردن منابع کشور و عدول از توجه به اولویت ها خواهد بود.
وی برای اجرای صحیح و منطقی یک پایش معیارهایی ضروری است که برخی از آنها به زیر اشاره کرد:
۱- جمعیت هدف برای فشار خون و دیابت الزاما یکی نیستند و انتخاب جمعیت هدف باید دقیق صورت پذیرد.
۲- برنامه غربالگری ملی باید عادلانه برای همه جمعیت هدف به کار گرفته شود.
۳- اثربخشی و هزینه – فایده برنامه غربالگری باید با استناد به تحقیقات بومی به اثبات رسیده باشد.
۴- استفاده از تجارب سازمان های بین المللی و تجارب مشابه پیشین در کنار این پویش ها ضروری است.
۵- غربالگری به ویژه ملی نیاز به تیم ارزیاب خارج از سیستم که تعارض منافع نداشته باشد، ضرورت دارد. آیا ارزیابان بیرونی در برنامه دیده شده است؟
۶- با توجه به روند روبه افزایش دیابت نوع ۲ و شیوع بالای فشارخون این بیماریها قابلیت غربالگری در گروه های پرخطر را دارند اما بیماری هایی مانند سرطان های رحم، روده بزرگ، پستان و مانند آنها هم لازم است مورد توجه قرار گیرند.
۷- بیماریهایی که قابلیت تشخیص زودهنگام آنها وجود دارد و با تشخیص زود هنگام قابل درمان هستند برای غربالگری انتخاب می شوند. این که گفته می شود وظیفه وزارت بهداشت فعلا آگاه سازی مردم از بیماریشان است حرفی نادرست است (درمان بموقع و سریع موارد ابتلا و جلوگیری از پیشرفت وخامت بیماری). اگر وزارت بهداشت نمی تواند موارد بیماری شناسایی شده در غربالگری را بلافاصله پیگیری و مداوا کند باید در جلو برنامه غربالگری حاضر یک علامت سوال بزرگ قرار داد!
۸- در برنامه غربالگری باید توجه خاص به موارد مثبت کاذب و موارد منفی کاذب داشت و برای آنها برنامه ارئه داد، وگرنه بی توجهی به این موارد آسیب رسان خواهد بود.
۹- با توجه به انواع مختلف غربالگری مانند غربالگری از توده مردم، غربالگری چند منظوره، غربالگری هدفمند و مانند آن، انتخاب بهترین نوع غربالگری حاضر با چه منطقی صورت گرفته است.
۱۰- آیا حساسیت و ویژگی تست های غربالگری حاضر در اقصی نقاط کشور انجام و محاسبه شده است؟ عددها چه بوده اند و تفاوت بین نقاط برخوردار و غیر برخوردار چقدر بوده اند؟
۱۱- آیا میزان پذیرش و رضایت مردم از برنامه حاضر قبل از شروع سنجیده شده است؟
۱۲- آیا تنها یک راند غربالگری برنامه ریزی شده یا برای راند دوم هم برنامه ای در پیش است. اگر پاسخ مثبت است روش کار و فاصله آن با توجه به الگوی متفاوت اپیدمیولوژی این دو بیماری چگونه است؟
۱۳- آیا خطاهای مرسوم در برنامه غربالگری اینچنینی شناسایی شده اند؟ برای کنترل این خطاها و جلوگیری از هدررفت منابع کشور چه برنامه ریزی شده است؟
۱۴- چه مدارکی وجود دارد که این برنامه غربالگری برای کشور ما مفید خواهد بود؟
۱۵- برای آزمایشات اضافی گروهی که بیمار تشخیص داده می شوند، امکانات لازم تدارک دیده شده است؟
۱۶- مدیریت غربالگری ها در جامعه عموما با متخصصان اپیدمیولوژی و بهداشت عمومی است. آیا چنین افرادی در این کار حاضرند یا به پزشکان عمومی وزارتخانه و دانشگاهها و استان ها سپرده شده است.
امیدوارم مسئولان بهداشت کشور براساس علائق شخصی و گرایش های تخصصی خود اولویت ها را تعیین نکنند و از امور مهم دیگر مانند آمادگی لازم برای بازگشت مجدد و احتمالی اپیدمی غافل نمانند.