خشکسالی؛ واژه دور از ذهن برای دیار پرباران مازندران
امسال شاهد بارش‌های پاییزی خوبی در سطح مازندران بودیم، اما ظاهرا این بارش‌ها نمی‌تواند استرس آبی که در فصل گرما پیش می‌آید را جبران کند.
همچنین بارش‌ها در سطح مازندران از توزیع زمانی و مکانی مناسبی برخوردار نبوده است، به طوری که با توجه به مشکلات خشکسالی و استرس آبی که در فصل گرما داشتیم، همچنان در شرق استان حاکم است.
پدیده خشکسالی برای دیار پرباران مازندران واژه‌ای دور از ذهن است، به دلیل اینکه همه مازندران را به عنوان دیار بارانی می‌شناسند که سئوالات بسیاری را در ذهن ایجاد می‌کند.
موضوعی دیگر اینکه بارش‌ها در سال‌های اخیر حالت سیل‌آسا به خود گرفته و کارشناسان دلیل آن را ناشی از دخالت انسان در طبیعت می‌دانند که باید تدبیر جدی اندیشیده شود.
مدیرکل هواشناسی مازندران در این باره، اظهار کرد: میانگین بارش سال آبی جاری (سال زراعی ۹۵ ـ ۹۴) نسبت به دوره آماری حدود ۲۵ درصد افزایش و نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته حدود سه درصد کاهش یافت.
نوربخش داداشی اضافه کرد: بیشترین افزایش نسبت به دوره آماری از رامسر حدود ۷۶ درصد، آلاشت ۵۵، گلوگاه ۴۵، آمل ۳۸، نوشهر ۲۴، قراخیل قائم‌شهر و سیاهبیشه ۲۱ و دشت‌ناز ۱۶ درصد بوده و بیشترین کاهش به‌ترتیب از بلده حدود ۳۷، کیاسر ۱۹، بابلسر ۱۳، کجور ۱۰، پلسفید هفت، ساری پنج، بندرامیرآباد دو درصد بوده است.
وی با بیان اینکه چنین تغییراتی در ابتدای سال آبی عادی بوده و نباید به معنای افزایش منابع آب استان به‌دلیل بارش‌های اخیر تلقی شود، گفت: لازم است برنامههای کنترل و مصرف بهینه آب دنبال شود.
مدیرکل هواشناسی مازندران با اعلام اینکه نکته حائز اهمیت سیل‌آسا و عمدتا تک واقعهای بودن بارشهاست، تصریح کرد: معمولا در ابتدای سال زراعی یک رخ داد بارش سنگین و یا حدوداً دو هفته بدون بارش میتواند شرایط را به بالای نرمال یا کمتر از نرمال تغییر دهد.
داداشی یادآور شد: در این دوره، میانگین دمای مازندران نسبت به میانگین بلندمدت در مهرماه حدود یک درجه افزایش و در آبان‌ماه حدود ۰٫۸ درجه کاهش داشته است.
وی بیان کرد: براساس نقشههای پیش‌آگاهی مدلهای اقلیمی و تحلیل شرایط پدیدههای دورپیوندی تهیه شده در مرکز پیشبینی مرکز ملی اقلیم‌شناسی سازمان هواشناسی کشور، میزان بارش مازندران میانگین بارش در طی یک ماه آینده گرایش به کمتر از میانگین دارد که تاثیری بر منابع آب و کشاورزی منطقه ندارد.
مدیرکل هواشناسی مازندران ادامه داد: در دورههای سه ماهه آذر تا بهمن‌ماه و سه ماهه دی تا اسفند سال ۹۴ حدود میانگین بلندمدت پیشبینی میشود.
داداشی در مورد دمای هوای مازندران، اظهار کرد: میانگین دمای هوا از اوایل آذر (دسامبر ۲۰۱۵) تا دی‌ماه تا یک درجه کمتر از میانگین بلندمدت است که انتظار سرمای بی‌سابقه طی این مدت وجود ندارد، اما از اواخر دی تا انتهای فصل زمستان به‌تدریج تا یک درجه نسبت به میانگین بلندمدت افزایش مییابد.
وی با اشاره به اینکه در مجموع با وجود کاهش دما در یک ماه آینده، تا پایان سال‌جاری سرمای کم‌سابقه مورد انتظار نیست، یادآور شد: براساس آخرین ارزیابی، صحت پیشبینی فصلی حدود ۷۰ درصد است.
داداشی در پایان خاطرنشان کرد: در آذرماه بیشینه دمای آب سطح دریا در منطقه نینو ۴ ـ ۳ حدود ۲٫۹ درجه بوده، اما دمای آب دریا در ماههای دی و بهمن به‌ترتیب به ۲٫۷ و ۲٫۵ درجه بیش از نرمال خود کاهش مییابد که از اواخر آذرماه به‌تدریج از قدرت ال‌نینوی ۲۰۱۶ ـ ۲۰۱۵ کاسته شده تا اینکه در اواسط بهار به حالت خنثی تبدیل میشود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران نیز گفت: بارندگی استان در سال آبی ۹۴ ـ ۹۵ طی سه ماهه اول سال حدود ۲۴۰ میلی‌متر بوده که در مقایسه با مدت مشابه دو سال گذشته حدود هشت درصد کاهش و نسبت به سال گذشته حدود یک درصد کاهش داشته است.
محمدابراهیم یخکشی بیان کرد: میزان بارندگی تجمعی حوزه آب‌ریز رودخانه‌های استان طی سه ماهه اول امسال ۲۴۰ میلی‌متر بوده که در مقایسه با دوره شاخص حدود ۱۰ درصد افزایش داشته است.
وی اضافه کرد: همچنین وضعیت آب‌دهی رودخانه‌های مازندران در این مدت (از مهر تا پایان آذر) در مقایسه با دو سال گذشته ۱۴ درصد کاهش و نسبت به دوره شاخص ۴۳ درصد کاهش داشت.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با اعلام اینکه پدیده خشکسالی همچنان در حوزه شرق استان حاکم است، گفت: کاهش آب‌دهی رودخانه‌های بخش شرق و مرکزی مازندران همچنان ادامه دارد، به‌طوری که در سه ماهه نخست امسال میزان آب‌دهی رودخانه نکارود ۶۷، تجن ۶۰، تالار ۳۱ و رودخانه هراز ۳۲ درصد در مقایسه با دوره شاخص ۴۷ ساله کاهش نشان می‌دهد.
یخکشی با بیان اینکه میانگین کاهش آب‌دهی رودخانه‌های استان طی سه ماهه نخست سال آبی جاری ۲۳ درصد است، افزود: در آذرماه امسال بیشترین کاهش مربوط به دو رودخانه تجن و نکارود بوده که در مقایسه با شاخص درازمدت ۷۰ درصد کاهش نشان می‌دهد.
وی درباره کیفیت منابع آب رودخانه‌های مازندران، اظهار کرد: براساس سنجش به عمل آمده آب رودخانه مازندران عمدتا برای شرب قابل قبول و برای کشاورزی در حد متوسط و خوب ارزیابی شدند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران در مورد سنجش آب زیرزمینی، گفت: بیشترین کاهش سطح ایستایی آب زیرزمینی مربوط به بهشهر و بندرگز با رقم ۰٫۷۵ است.
یخکشی از کشاورزان مازندران خواست، نسبت به آب‌گیری کامل آب‌بندان‌ها، لایروبی نهرها، نصب تجهیزات و دریافت مجوزهای لازم برای چاه‌ها اقدام کنند به دلیل اینکه براساس تصمیم‌های گرفته شده امسال، سوخت در اختیار چاه‌های غیرمجاز قرار نمی‌گیرد و چاه‌ها باید تعیین تکلیف شده و حتما دارای پروانه باشند.
وی با تاکید بر اینکه کشاورزان برای فصل زراعی آمادگی لازم را داشته باشند، خاطرنشان کرد: تا انجام عملیات کشت و کار به موقع انجام شده و با فصل گرما و مشکل کم‌آبی یا استرس آبی مواجه نشوند.
با توجه به اینکه طی سه ماهه پاییز امسال شاهد بارش‌های خوبی در مازندران بودیم، اما این بارندگی‌ها در حدی نبوده که بتوانیم با اطمینان بگوییم در فصل گرما با مشکل استرس آبی مواجه نمی‌شویم و همچنان تاکید بر مدیریت مصرف است./فارس
