جاده‌هایی که بوی مرگ می‌دهند
سرآمد بودن ما در آمار تصادفات رانندگی در دنیا از وضعیت اسفباری حکایت می‌کند که هر قدر هم کارشناسان اصرار کنند قسمت اعظم مشکل را به دوش عامل انسانی بیندازند، اما باز هم نمی‌توان نقش عوامل دیگر را در این زمینه انکار کرد.
این مساله به ویژه در جاده‌های کوهستانی غرب کشور که وضعیتی غیراستاندارد و بسیار بد دارند بیش از هر جایی پیداست و نقش عامل جاده‌ای را در تصادفات به مراتب بیشتر از عامل انسانی است. موقعیت مرزی راه‌های غربی کشور و برنامه‌های توسعه‌ای مانند سدسازی و گردشگری حجم رفت و آمدها را به این مناطق چندین برابر کرده و این در حالی است که حداقلی‌ترین اعتبار برای مرمت جاده‌ها در نظر گرفته می‌شود.
تصادفات رانندگی در کشور ما همواره یکی از علل اصلی مرگ و میر به شمار می‌رود که هر چند هر ساله بهبود‌هایی در این زمینه به دست می‌آید ولی آمارها در مقایسه با دنیا همچنان از وضعیت ناگواری حکایت دارند. در سال ۹۳ علت مرگ ۱۶ هزار و ۸۷۲ نفر در کشور ما تصادفات رانندگی بیان شده که این بدان معناست که روزانه ۴۶ ایرانی جان خود را در تصادفات از دست می‌دهند. شاید در سال‌های اخیر با اقدامات صورت گرفته رقم تصادفات کاهش یافت اما زمانی که آمار تصادفات کشور را با آمار جهانی مقایسه می‌کنیم رقم فاجعه‌باری به دست می‌آید. آمارها نشان می‌دهد در دنیا به ازای هر ۱۰ هزار خودرو حدود ۹ نفر کشته می‌شوند، در حالی که در ایران به ازای این تعداد خودرو، ۳۷ تن کشته می‌شوند. در علت‌یابی تصادفات رانندگی به سه عامل نا امن بودن جاده‌ها، غیراستاندارد بودن خودروها و بی‌احتیاطی عامل انسانی اشاره می‌شود که در این بین بسیاری از کارشناسان نقش بیشتر را به عامل انسانی می‌دهند. با این وجود نقاطی در کشور ما وجود دارند که حوادث جاده‌ای در آنها تنها یک عامل اصلی دارد و آن ناایمن بودن جاده‌هاست. جاده‌هایی وجود دارند که گذاشتن نام جاده‌های مرگ به آنها کاملا بر حق است و رانندگی در این جاده‌ها گاو نر می‌خواهد و مرد کهن!
جاده‌هایی که لقب مرگ دارند
جاده‌های مرگ همان جاده‌های کوهستانی در کشور ما هستند که در دل کوه‌ها حفر شده‌اند و پیچ‌های خطرناک، خطر ریزش بهمن و سنگ و سقوط در دره تنها بخشی از خطرات رانندگی در این جاده‌هاست. به احتمال زیاد این توصیف اولیه در ذهن بسیاری از ایرانیان جاده چالوس را تداعی خواهد کرد، این تداعی با توجه به موقعیت این جاده که یکی از محورهای اصلی مسافرت به یکی از خوش آب و هواترین نقاط کشور است کاملا درست است. اما جاده‌های دیگری در کشور ما وجود دارند که وضعیت آنها به مراتب چندین برابر جاده چالوس خطرناک‌تر است. منطقه کوهستانی هورامان که در غرب کشور جای دارد و در دو استان کرمانشاه و کردستان قرار گرفته است بدترین وضعیت جاده‌ای کشور را دارد. جاده‌های پرپیچ و خم و ناهموار، آسفالت نبودن بخشی از جاده‌ها و آسفالت نامناسب بخشی دیگر، کمبود حفاظ‌ها و علائم ایمنی و هزار و یک مشکل دیگر این جاده‌ها را به یکی از حادثه‌خیزترین مناطق کشور تبدیل کرده است. با توجه به پربارش بودن این منطقه هر ساله در فصل سرما اخبار مختلفی از بسته شدن جاده‌ها به دلیل بارش برف سنگین به گوش می‌رسد و تعداد زیادی از مردم در برف گیر می‌کنند. با توجه به اینکه این منطقه موقعیتی مرزی دارد و یکی از محورهای مواصلاتی به کشور عراق است و از سوی دیگر با توجه به سدسازی‌های گسترده در آن، حجم رفت و آمدها در این منطقه چندین برابر شده و مشکلات هم به همین میزان افزایش یافته‌اند.
خراب، داغان، زشت و بسیار بد…
راه‌های ارتباطی شهرهای مختلف این منطقه با یکدیگر وضعیت نامناسبی دارند و بسیاری از جاده‌های روستایی هم که هنوز روی آسفالت ندیده‌اند و همچنان با روی خاکی روزگار می‌گذرانند. جاده نوسود به پاوه یکی از خطرناک‌ترین جاده‌های این منطقه است که به دلیل موقعیت مرزی هر روز تعداد زیادی تریلی سنگین از این جاده عبور می‌کنند، از سوی دیگر ساخت سد داریان و سد هیروی در این منطقه رفت و آمدها را چندین برابر کرد، از آنجا هم که این منطقه از نظر آب و هوایی یکی از زیباترین مناطق کشور است هر ساله رقم قابل توجهی از مسافران راهی این منطقه می‌شوند. تمامی این عوامل دست به دست یکدیگر داده‌اند و باعث شده‌اند که جاده‌های این منطقه تبدیل به یکی از خطرناک‌ترین جاده‌های کشور برای رانندگی شوند و هر ساله رقم بالایی از تصادفات در این منطقه اتفاق افتد. «وضعیت جاده خراب، داغان، زشت و بسیار بد است.» این توصیف سروش محمدی راننده ۲۳ ساله از وضعیت جاده نوسود – پاوه است. او با بیان اینکه آن‌قدر وضعیت بد است که نمی‌دانم از کجایش بگویم به «آرمان» می‌گوید: «پیچ‌های ناهموار و تند، دست‌اندازهای ناهمگون و چاله‌ها و گودی‌هایی که دمار از روزگار راننده و اتومبیل درمی‌آورند تنها بخشی از مشکلاتی هستند که هر ساله تعداد زیادی از مردم منطقه و مسافران را به کام مرگ می‌کشانند.» او تعداد زیادی از سوانح جاده‌ای این منطقه را مشمول حال مسافرانی می‌داند که راه را بلد نیستند و به دره سقوط می‌کنند. «سقوط کردن در دره امدادرسانی را هم سخت کرده است به حدی که بعضی از افراد نه در اثر تصادف بلکه در اثر افتادن در آب و خفه شدن می‌میرند. نجات مسافرانی که به دره سقوط کرده‌اند یا بالا آوردن جنازه‌ها هم کار سختی است که امدادرسانی به موقع را با مشکل مواجه می‌کند.» او به استهلاک اتومبیل‌ها هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «هر ماه حداقل باید ۲۰۰هزار تومانی خرج جلوبندی اتومبیل کنیم و این تنها هزینه ثابت رانندگی در این جاده است.»
از امدادرسانی هم خبری نیست
امدادرسانی به موقع به مصدومان یکی از مواردی است که در جاده‌های غربی همواره با مشکل مواجه است. محروم بودن و کمبود امکانات در این منطقه و دیر رسیدن نیروهای امدادی دلیل فوت بسیاری از مصدومان می‌شود که اگر کمک‌ها زودتر به آنها می‌رسید نجات پیدا می‌کردند. سهیل ۲۵ ساله یکی از ساکنان منطقه هورامان است. او ضعف امدادرسانی در تصادفات منطقه را این‌گونه بیان می‌کند: «در بیشتر تصادفاتی که در منطقه ما اتفاق می‌افتند به دلیل اینکه نیروهای امدادی خیلی دیر می‌رسند مردم محلی خود برای نجات افراد دست به کار می‌شوند.» او به تجربه کمکش به مصدومان یک حادثه رانندگی اشاره می‌کند و می‌گوید: «ماشین پرایدی در یک جاده خاکی روستایی چپ کرده و به ته دره سقوط کرده بود. ما خودمان برای نجات افراد مصدوم دست به کار شدیم و مصدومان و افراد فوت‌شده را از طریق پتو به سختی به بالا انتقال دادیم. بعد هم چون خبری از آمبولانس نبود با ماشین‌های شخصی آنها را به بیمارستان رساندیم. یکی از مصدومان تنها به دلیل اینکه کمک‌های امدادی دیر به او رسید فوت کرد.» محروم بودن مناطق غربی و کمبود امکانات امدادی موجب شده که هر ساله میزان تلفات جاده‌ای غرب کشور بالا رود. وضعیت نامناسب جاده‌ها، رفت و آمد بالای تریلی‌ها که استهلاک جاده را چندین برابر کرده است و افزایش رفت و آمدها با برنامه‌های توسعه مانند سدسازی که دولت دنبال می‌کند، در حالی روی می‌دهند که حداقلی‌ترین اعتبار برای مرمت جاده‌های غربی اختصاص یافته است. چندی پیش، عبدا… بهادری، مدیرکل راه و شهرسازی استان کرمانشاه گفت: «نگهداری راه‌های ارتباطی در پاوه و اورامانات به دلیل نبود اعتبارات لازم به طور مطلوب و استاندارد انجام نمی‌گیرد به طوری که هزینه نگهداری این راه‌ها به ازای هر کیلومتر در سال در راه‌های فرعی به طور متوسط چهار میلیون تومان و راه‌های اصلی ۷۰ میلیون تومان است.»
نیاز راه‌های کشور به زیرسازی‌های بلندمدت
برای پیگیری مساله راه‌های مناطق غربی و به ویژه منطقه هورامان با نمایندگان این منطقه، آقای امید کریمیان، نماینده مریوان و سروآباد و نعمت‌ا… منوچهری، نماینده پاوه و اورامانات تماس گرفیتم و به‌رغم پیگیری‌های آرمان هیچ‌کدام از این دو نماینده حاضر به پاسخگویی نشدند. یک عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه بسیاری از جاده‌های مرزی کشور به دلیل رفت و آمد بالایی که در آنها صورت می‌گیرد صدمات زیادی دیده‌اند، به «آرمان» می‌گوید: این خرابی جاده‌ها هم به اتومبیل‌ها صدمه می‌زند و هم جان افراد را هم در معرض خطر قرار می‌دهد. یوناتن بت کلیا راه‌حل رفع این مشکل را این‌گونه بیان می‌کند: وزارت راه و شهرسازی باید زیرسازی‌هایی که مقاومتی طولانی‌مدت دارند را در کشور انجام دهد، زیرا اگر زیرسازی‌ها خوب باشند تخریب جاده‌ها کاهش می‌یابد. در این زیرسازی‌ها باید از جنس‌های خوب و با کیفیت که مطابق با استانداردهای جهانی هستند استفاده شود. او با بیان اینکه بسیاری از طرح‌های عمرانی در کشور ما بدون توجه به صدماتی که در آینده به وجود می‌آوردند اجرا می‌شوند، می‌گوید: در صورتی که جاده‌های مرزی کشور ما که شاهراه کشور به خارج و ورود کالا به داخل هستند بهبود بیابند، زمینه برای توسعه کشور هم فراهم می‌شود.
/آرمان
