چگونه کمبود ویتامین B12 را تشخیص دهیم و درمان کنیم؟

به گزارش کیاپرس یکی از عملکرد های کلیدی ویتامین B12، حمایت از تولید گلبول های قرمز خون و حفظ سلامت سیستم عصبی است. کمبود ویتامین B12 می تواند عواقب شدیدی داشته باشد، از جمله ایجاد کم خونی، وضعیتی که در آن بدن ما گلبول های قرمز سالم کافی برای حمل اکسیژن کافی به بافت هایمان را ندارد. در صورت عدم درمان، کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 می تواند منجر به عوارض جدی مانند خونریزی، عفونت، مشکلات مغزی یا عصبی دائمی و تاخیر در رشد و نقایص مادرزادی در نوزادان شود.

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 که به عنوان کمبود کوبالامین نیز شناخته می شود، زمانی اتفاق می افتد که بدن به دلیل کمبود ویتامین B12 نتواند گلبول های قرمز سالم کافی تولید کند.
نقش ویتامین B12 در کم خونی
ویتامین B12 یا کوبالامین، یک ریزمغذی ضروری است که برای بسیاری از عملکرد های بدن، به ویژه در تولید گلبول های قرمز خون و حفظ سلول های عصبی از اهمیت بالایی برخوردار است. وقتی بدن شما فاقد ویتامین B12 کافی باشد، می تواند منجر به کم خونی مگالوبلاستیک شود، وضعیتی که به دلیل تولید گلبول های قرمز غیرطبیعی بزرگ و نابالغ است که به درستی عمل نمی کنند. این کمبود، به‌ ویژه در جمعیت‌ های خاص، گسترده بوده و در صورت عدم درمان می‌ تواند پیامد های سلامتی شدیدی را به همراه داشته باشد.

در ادامه این مقاله به همه اطلاعاتی که باید درباره کمبود ویتامین B12 بدانید، از جمله علل، علائم، روش تشخیص و گزینه های درمانی، میپردازیم.

علل کمبود ویتامین B12
عوامل متعددی می توانند در کمبود ویتامین B12 نقش داشته باشند. بر اساس تحقیقات منتشر شده در مجله اندوکرینولوژی و متابولیسم هند، گروه های خاصی مانند افراد مبتلا به دیابت یا کسانی که از رژیم غذایی گیاهی سخت پیروی می کنند، در معرض خطر بیشتری برای کمبود این ویتامین قرار دارند. در زیر برخی از شایع ترین علل کمبود ویتامین B12 آورده شده است:

عدم دریافت مواد مغذی کافی: ویتامین B12 عمدتاً در محصولات حیوانی مانند گوشت، تخم مرغ و لبنیات یافت می شود. افرادی که از رژیم گیاهخواری یا وگان پیروی می کنند ممکن است به تنهایی از طریق رژیم غذایی خود B12 کافی دریافت نکنند که منجر به کمبود آن می شود.
مشکلات سوء جذب: شرایطی مانند بیماری کرون (یکی از انواع بیماری‌ های التهابی روده) یا بیماری سلیاک می تواند در جذب ویتامین B12 در روده اختلال ایجاد کند. برخی از جراحی‌ ها که قسمت‌ هایی از معده یا روده را بر می‌ دارند نیز می‌ توانند مانع جذب ویتامین B12 شوند.
کم خونی خطرناک: این وضعیت خودایمنی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به سلول های معده که پروتئینی به نام فاکتور داخلی تولید می کنند که برای جذب ویتامین B12 ضروری است، حمله می کند.
مصرف برخی دارو ها: برخی دارو ها مانند متفورمین (که معمولاً برای دیابت استفاده می شود) و برخی دارو های کاهش دهنده اسید معده می توانند بر جذب ویتامین B12 تأثیر بگذارند.
افزایش سن: با افزایش سن، توانایی افراد در جذب ویتامین B12 کاهش یافته و افراد مسن را مستعد کمبود این ویتامین می کند.
علائم کمبود ویتامین B12
کمبود ویتامین B12 می تواند علائم مختلفی را نشان دهد که برخی از آنها در صورت عدم درمان می توانند شدید باشند. طبق گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون ایالات متحده، علائم رایج کمبود ویتامین B12 عبارتند از:

احساس سوزن سوزن شدن یا بی حسی در دست ها و پا ها: کمبود ویتامین B12 می تواند باعث آسیب عصبی شده و منجر به احساس سوزن سوزن شدن در دست ها و پاها شود.
مشکل در راه رفتن: آسیب عصبی می تواند بر هماهنگی و تعادل تأثیر بگذارد و راه رفتن را دشوار کند.
اختلالات شناختی: کمبود ویتامین B12 ممکن است منجر به سردرگمی، تفکر کندتر، فراموشی و از دست دادن حافظه شود.
تغییرات خلقی: برخی افراد ممکن است افسردگی، تحریک پذیری یا سایر تغییرات خلقی را به دلیل سطوح پایین ویتامین B12 تجربه کنند.
مشکلات بینایی: کمبود می تواند به عصب بینایی آسیب رسانده و منجر به اختلال در بینایی شود.
مشکلات گوارشی: علائمی مانند اسهال، کاهش وزن و گلوسیت یا التهاب زبان (تورم شدید و قرمز شدن زبان) نیز با کمبود ویتامین B12 در ارتباط است.
چگونه کمبود ویتامین B12 را تشخیص داده و آن را درمان کنیم؟
تشخیص زودهنگام و درمان کمبود ویتامین B12 برای جلوگیری از آسیب های شدیدتر بسیار مهم است. پزشکان معمولاً این بیماری را از طریق آزمایش‌ های خونی که سطح ویتامین B12 را اندازه‌ گیری می‌ کنند، تشخیص می‌ دهند. برخی از روش های درمان کمبود ویتامین B12 عبارتند از:

ایجاد تغییر در رژیم غذایی: اولین گزینه درمانی اغلب شامل افزایش مصرف غذا های غنی از ویتامین B12 است. این مواد غذایی شامل محصولات حیوانی مانند گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ و لبنیات می شود. برای گیاهخواران و وگان ها، غذا های غنی شده مانند شیر گیاهی یا غلات صبحانه می توانند منابع خوبی از ویتامین B12 باشند.
مصرف مکمل های ویتامین B12: مکمل های خوراکی یا تزریقی می توانند به جبران سطوح ویتامین B12 کمک کنند، به خصوص در مواردی که رژیم غذایی به تنهایی کافی نبوده یا مشکلات جذب وجود دارد. دانشکده پزشکی دانشگاه جانز هاپکینز توصیه می کند که افراد در معرض خطر کمبود، از جمله افراد مسن و کسانی که مشکلات گوارشی دارند، مکمل های ویتامین B12 را تحت راهنمایی یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مصرف نمایند.
درمان بیماری‌ های زمینه‌ ای: اگر کمبود ناشی از یک بیماری زمینه‌ ای مانند کم‌ خونی خطرناک یا بیماری کرون باشد، درمان این بیماری ها برای مدیریت سطح ویتامین B12 ضروری است. این کار ممکن است شامل مصرف برخی از دارو ها یا درمان های خاص با هدف بهبود جذب یا کاهش التهاب باشد.
مقدار توصیه شده روزانه ویتامین B12 چیست؟
مصرف روزانه توصیه شده ویتامین B12 بر اساس سن، جنسیت و مرحله زندگی متفاوت است، اما برای بیشتر بزرگسالان، حدود ۲٫۴ میکروگرم در روز توصیه می شود.

ویتامین B12 در چه مواد غذایی وجود دارد؟
منابع غذایی ویتامین B12
ویتامین B12 به طور طبیعی در جگر و قلوه حیوانات، ماهی، گوشت و لبنیات یافت می شود.
از آنجایی که بدن به تنهایی ویتامین B12 تولید نمی کند، این ویتامین باید از طریق رژیم غذایی یا مکمل ها به دست آید. در ادامه برخی از غذا های غنی از ویتامین B12 آورده شده اند:

جگر و قلوه حیوانات: اینها از غنی ترین منابع ویتامین B12 هستند. به عنوان مثال، ۱۰۰ گرم جگر گوسفند می تواند حدود ۸۵ میکروگرم ویتامین B12 را تامین کند که بسیار بالاتر از میزان توصیه شده روزانه است.
ماهی: ماهی منبع عالی ویتامین B12 است. ساردین (تارلی)، حاوی حدود ۸٫۹ میکروگرم ویتامین B12 در هر ۱۰۰ گرم است.
گوشت: گوشت مرغ و گوسفند منبع خوبی از ویتامین B12 است. یک وعده ۱۰۰ گرمی مرغ می تواند حدود ۰٫۳ میکروگرم را تامین کند، در حالی که همان مقدار گوشت گوسفند تقریباً ۲٫۷ میکروگرم ویتامین B12 را ارائه می دهد.
لبنیات: لبنیات جزء ضروری رژیم غذایی و منبع ارزشمند ویتامین B12 است. یک لیوان شیر (۲۵۰ میلی لیتر) حاوی حدود ۱ میکروگرم ویتامین B12 است، در حالی که ۱۰۰ گرم پنیر حدود ۱٫۵ میکروگرم دارد.

#ویتامین_B12 #گلبول_های_قرمز_خون #کمبود_ویتامین_B12 #کم_خونی #عوارض #علل #علائم #تشخیص #درمان #رژیم_غذایی #مکمل #جگر #ماهی #گوشت #لبنیات #مشکلات_جذب #دیابت #سن