چگونه دکتر محمد عبدالاحد دنیای تشخیص سرطان را متحول کرد؟
کیاپرس :پروفسور محمد عبدالاحد، دانشمند بزرگ ایرانی و استاد دانشگاه تهران، یکی از چهره‌های برجسته و پیشرو در حوزه تشخیص و درمان بیماری‌های بدخیم، به‌ویژه سرطان است. او با تلفیق دانش مهندسی نانوالکترونیک و پزشکی، موفق به ابداع فناوری‌های نوین و کاربردی برای تشخیص زودهنگام و درمان سرطان شده است که تاثیر چشمگیری بر ارتقای سلامت بیماران داشته است.
مسیر علمی دکتر عبدالاحد از زمان تحصیل در مقطع دکتری در رشته مهندسی نانوالکترونیک دانشگاه تهران آغاز شد. او که ابتدا قصد داشت پایان‌نامه خود را در حوزه فوتونیک انجام دهد، به صورت تصادفی با مباحث بیولوژیکی سرطان آشنا شد و این موضوع مسیر حرفه‌ای و پژوهشی او را متحول کرد.
در سال ۲۰۱۹، دکتر عبدالاحد به عنوان یکی از برگزیدگان جایزه معتبر مصطفی (ص) برای «ترجمه رفتار سلول‌های سالم و سرطانی در حوزه الکترونیک و ارائه روش‌های نوین تشخیص سرطان» انتخاب شد و به جمع دانشمندان برجسته جهان اسلام پیوست.
تحصیلات
- دکترای مهندسی نانوالکترونیک – دانشگاه تهران
دستاوردها و اختراعات برجسته
تمرکز اصلی تحقیقات دکتر عبدالاحد بر روی سرطان و به کارگیری فناوری‌های میان‌رشته‌ای در زمینه تشخیص و درمان این بیماری است. وی تاکنون اختراعات متعددی را در این حوزه ثبت کرده و برخی از آنها موفق به دریافت حق ثبت اختراع ایالات متحده آمریکا شده‌اند. از جمله مهم‌ترین اختراعات او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دستگاه تشخیص سرطان (CDP): این دستگاه به عنوان یک سیستم تشخیص بلادرنگ طراحی شده است که به پزشکان در حین جراحی سرطان سینه کمک می‌کند تا نواحی آلوده و غدد لنفاوی درگیر سرطان را با دقت بالا شناسایی کنند. این فناوری مکمل روش‌های پاتولوژی منجمد و دائمی است و امکان تشخیص سریع سلول‌های سرطانی پرخطر را فراهم می‌کند.
- دستگاه تست تشخیص تومور (IPDT): این دستگاه ابزاری مهم برای رادیولوژیست‌ها است که به آنها کمک می‌کند تا وضعیت توده‌های پستان را ارزیابی کرده و میزان ریسک بدخیمی را به سرعت تشخیص دهند. به کمک IPDT، فرآیندهای بدخیمی از مراحل ابتدایی قابل شناسایی بوده و این دستگاه به تصمیم‌گیری دقیق‌تر برای جراحی کمک می‌کند.
- دستگاه تشخیص بلادرنگ گونه‌های اکسیژن فعال در خون (BROSS): یک حسگر الکتروشیمیایی که روی خون فرآوری نشده کار می‌کند و امکان شناسایی سریع وجود نوتروفیل‌های LDN را در بیمارانی که توده‌های پستان دارند فراهم می‌سازد. این دستگاه با اندازه‌گیری گونه‌های اکسیژن فعال، هشدارهای لازم درباره احتمال ابتلا به سرطان سینه را ارائه می‌دهد.
- دستگاه درمان با بار الکتریکی مثبت (TCEP): این فناوری درمانی مکمل، از بار الکتریکی مثبت برای سرکوب رشد سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند و با کمترین آسیب به بافت‌های سالم، به عنوان روشی نوآورانه در درمان سرطان مطرح است.
- دستگاه ردیاب گونه‌های اکسیژن فعال در نمونه خلط (SSDR): این سیستم الکتروشیمیایی جهت تشخیص فوری گونه‌های اکسیژن فعال در نمونه‌های خلط طراحی شده است که کاربرد ویژه‌ای در تشخیص بیماری‌های حاد عفونی ریه از جمله کرونا دارد.
حق ثبت اختراع‌های مهم در ایالات متحده آمریکا
در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، دکتر عبدالاحد چندین حق ثبت اختراع معتبر در حوزه تشخیص و درمان سرطان دریافت کرد که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- تست الکتروشیمیایی برای تشخیص سرطان
- رویکرد الکترومکانیکی برای تشخیص سرطان
- جداسازی و تشخیص سلول‌های توموری در گردش (sCTC)
- روش و دستگاه الکتروشیمیایی برای تشخیص اثر داروهای ضد سرطان
- آنالایزر بی‌درنگ و بدون برچسب برای تشخیص سرطان در شرایط in-vitro و in-vivo
- روش و سیستم تشخیص و پیشرفت متاستاز (رشد بی‌رویه سلولی)
- تمایز الکتروشیمیایی سلول‌های طبیعی و سرطانی با کمک فراصوت
- رویکرد الکتروشیمیایی برای تشخیص کووید-۱۹
سوابق علمی و اجرایی
- رئیس پژوهشکده الکترونیک سرطان دانشگاه تهران
- عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر دانشگاه تهران
- برنده جایزه مصطفی (ص) در سال ۲۰۱۹
- دارنده ده‌ها حق ثبت اختراع بین‌المللی
- مؤلف ده‌ها مقاله علمی منتشر شده در مجلات معتبر داخلی و بین‌المللی
دیدگاه پژوهشی و فلسفه کاری
دکتر عبدالاحد معتقد است که علم باید در خدمت بشریت باشد و تلاش‌های پژوهشی باید به توسعه فناوری‌های کاربردی منجر شود تا بتواند زندگی بیماران را بهبود بخشد. رویکرد میان‌رشته‌ای و همکاری‌های فراملی از اصول کلیدی کار اوست که به توسعه فناوری‌های پیشرفته پزشکی با تمرکز بر اخلاق حرفه‌ای و مسئولیت اجتماعی کمک کرده است.
با ایجاد پلی میان مهندسی نانوالکترونیک و علوم پزشکی، پروفسور عبدالاحد نه تنها به توسعه دانش علمی کمک کرده، بلکه فناوری‌هایی را ارائه داده که جان بیماران بسیاری را نجات داده است و در مسیر درمان‌های نوین سرطان تاثیرگذار بوده است.
