کیاپرس : شیوع بیماری دیابت یا قند در اثر عواملی همچون افزایش شیوع چاقی ناشی از شکل نادرست زندگی شهرنشینی و افزایش سن جوامع و حرکت به سوی سالمندی، در جهان به سرعت رو به افزایش است. مبتلایان به دیابت بیش از دیگران در معرض بروز عوارضی مانند اختلالات بینایی، حملات قلبی عروقی، قطع پا و یا نارسایی کلیوی قرار دارند.
دیابت علت شایع نارسایی کلیه و هزینه های سرسام آور دیالیز در کشورهای توسعه یافته است. حداقل ۵۰ درصد از دیابتی ها از وضعیت بیماری خود آگاهی ندارند و مهمتر اینکه با رعایت برنامه غذایی سالم و افزایش سطح فعالیت بدنی، می توان تا ۶۰ درصد از وقوع بیماری دیابت نوع ۲ پیشگیری کرد.
برای پیشگیری از دیابت دو راهکار اصلی یعنی ارتقای سلامت و پیشگیری اولیه مطرح شده است. هدف از ارتقای سلامت، کمک به افراد جهت برنامه ریزی یک سبک زندگی فعال و داشتن عادات غذایی سالم و پیروی از آن در تمام طول عمر است. هدف از پیشگیری اولیه نیز کمک به افراد در معرض خطر بیماری است تا بتوانیم با اجرای یک سبک زندگی فعال و عادات غذایی سالم، جلوی بروز بیماری را گرفته یا شروع آن را به تاخیر بیندازیم.
پیشگیری اولیه می تواند از طریق ارتقای سلامت و کاهش عوامل خطر به صورت فردی و در محیط جامعه حاصل شود. راهبردهای افراد پرخطر(تمرکز بر گروه های در معرض خطر دیابت) و جمعیتی(تمرکز بر کل جامعه) به عنوان دو شیوه در پیشگیری اولیه مطرح است و برای رسیدن به نتیجه مطلوب در کاهش شیوع دیابت، ترکیب این دو راهبرد لازم است.
اگر مبتلا به پیش دیابت(گلوکز ناشتای مختل و اختلال تحمل گلوکز)، دارای سابقه خانوادگی دیابت، بالای ۴۰ سال، صاحب مشاغل پرتنش و بی تحرک، مبتلا به پرفشاری خون و چربی خون بالا، چاق، دارای اندازه دور کمر زیاد، دارای سبک زندگی بی تحرک و با سابقه دیابت بارداری هستند حتما در معرض خطر قرار دارید.
پنج نشانه ساده برای شناسایی افراد در معرض خطر بالای دیابت
پنج نشانه ساده برای شناسایی افراد در معرض خطر بالای دیابت شامل سن بالای ۴۰ سال، سابقه خانوادگی مثبت از دیابت، چاقی شکمی(دور کمر مردان بزرگتر و مساوی ۹۴ سانتی متر و در خانم ها بزرگتر و مساوی ۸۰ سانتی متر)، پیش دیابت(گلوکز ناشتای مختل بیشتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر، قند دو ساعت بعد از غذا ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی گرم در دسی لیتر) و همچنین سبک زندگی بی تحرک است.
آزمون های تشخیصی ساده ای برای دیابت کاربرد دارند که از آن جمله می توان به قند خون ناشتا، آزمون تحمل گلوکز خوراکی، چربی های خون، بررسی سطح فعالیت بدنی، اندازه گیری شاخص توده بدنی و دور کمر، فشارخون، بررسی عادات غذایی و ارزیابی میزان تنش روحی اشاره کرد.
چند توصیه ساده برای عموم مردم
– اگرچه داشتن آگاهی نقش مهمی در حفظ سلامتی دارد اما نگرش شما عامل اصلی پیشگیری از بیماریهاست.
– برای پیشگیری از دیابت، شیوه زندگی صحیح را همانگونه کادر بهداشتی و درمانی به شما توصیه کرده اند، اجرا کنید.
– اگر سابقه خانوادگی دیابت دارید یا چاق هستید بیشتر احتیاط کنید.
– اگر بی تحرک هستید یا فعالیت جسمی کمی دارید هرچه زودتر به دنبال اصلاح آن باشید.
– از همان دوره کودکی، شیوه سالم غذا خورن صحیح و سالم را به فرزندان خود آموزش دهید و آنها را از مصرف غذاهای آماده و سریع و تنقلات نامناسب بر حذر دارید.
برگرفته از کتابچه پیشگیری از بروز دیابت مرکز تحقیقات دیابت پژوهشکده علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران
