گرچه «قلب شکسته» عبارتی شاعرانه به‌نظر می‌رسد، اما برای بسیاری از افراد، این واژه به یک وضعیت واقعی پزشکی با پیامدهای بالقوه مرگبار تبدیل می‌شود. این بیماری که از نظر علمی «کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو» (Takotsubo Cardiomyopathy) نامیده می‌شود، نوعی بیماری قلبی ناشی از استرس است که علائمی شبیه به حمله قلبی دارد.
به گزارش کیاپرس و به نقل از انلی مای هلث؛ تحقیقات جدید نشان می‌دهد که گرچه این بیماری بیشتر در زنان دیده می‌شود، مردان به‌طور قابل‌توجهی بیشتر در اثر آن جان خود را از دست می‌دهند.
سندروم قلب شکسته چیست؟
کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو معمولاً پس از یک شوک ناگهانی عاطفی یا جسمی رخ می‌دهد—مانند از دست دادن عزیز، طلاق، یا رویدادهای پزشکی آسیب‌زا مانند جراحی یا سکته مغزی. این وضعیت به‌طور موقت باعث تضعیف بطن چپ قلب شده و توانایی آن در پمپاژ مؤثر خون را کاهش می‌دهد.
بیماران معمولاً با علائمی شبیه حمله قلبی مراجعه می‌کنند: درد قفسه سینه، تنگی نفس و خستگی. اما برخلاف حمله قلبی واقعی، این وضعیت ناشی از انسداد شریان‌ها نیست.
با اینکه بروز این وضعیت بسیار شدید به نظر می‌رسد، بیشتر افراد ظرف چند هفته به‌طور کامل بهبود می‌یابند. با این حال، بخشی از بیماران دچار عوارضی مانند نارسایی قلبی می‌شوند، و شواهد جدید نشان می‌دهد که خطر مرگ در مردان به‌طور قابل‌توجهی بیشتر است.
تفاوت جنسیتی: چرا مردان وضعیت بدتری دارند؟
در یک مطالعه جامع که در ژورنال انجمن قلب آمریکا منتشر شد، سوابق بیمارستانی نزدیک به ۲۰۰ هزار بیمار مبتلا به سندروم قلب شکسته در فاصله سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ بررسی شد. در حالی که بیشتر بیماران زن بودند، نرخ مرگ‌ومیر در مردان بیش از دو برابر بود: حدود ۱۱ درصد از مردان جان خود را از دست دادند، در حالی که این رقم در زنان تنها ۵ درصد بود.
متخصصان معتقدند این تفاوت چشمگیر می‌تواند به نوع محرک‌های استرس‌زا در هر جنس مربوط باشد. در زنان، شوک‌های عاطفی مانند اندوه یا از دست دادن شغل، از عوامل شایع هستند. اما در مردان، این بیماری اغلب پس از رویدادهای جسمی شدید مانند جراحی، عفونت یا سکته رخ می‌دهد که ممکن است تهدید فیزیکی جدی‌تری برای بدن محسوب شوند.
دکتر ایلان ویتشتاین، متخصص قلب در دانشگاه جان هاپکینز، می‌گوید:
«مردان کمتر به این بیماری دچار می‌شوند، اما زمانی که این اتفاق می‌افتد، شدت آن معمولاً بسیار بیشتر است. این به این معناست که محرک‌های قوی‌تری لازم است، که می‌تواند به پیامدهای خطرناک‌تری منجر شود.»
نقش حمایت اجتماعی در بهبود بیماری
یکی دیگر از عوامل احتمالی در این تفاوت جنسیتی، موضوع ارتباطات اجتماعی است. مطالعات نشان می‌دهند که حمایت اجتماعی می‌تواند نقش مهمی در بهبودی بیماری‌های مرتبط با استرس ایفا کند.
دکتر محمد موحد، نویسنده اصلی این مطالعه، اشاره می‌کند که مردان اغلب فاقد شبکه‌های حمایت عاطفی مستحکمی هستند که زنان معمولاً در دوره بهبودی بر آن‌ها تکیه می‌کنند، و این موضوع فرآیند درمان را دشوارتر و طولانی‌تر می‌سازد.
استرس مداوم پس از رویداد اولیه می‌تواند فشار بیشتری به قلب وارد کند و احتمال بهبودی را کاهش دهد. در مقابل، افرادی که از سیستم‌های حمایتی عاطفی برخوردارند، بهتر با شرایط کنار می‌آیند و اثرات ماندگارتری را تجربه نمی‌کنند.
پرسش‌های بی‌پاسخ و محرک‌های پیچیده
با وجود پیشرفت‌ها در شناخت این بیماری، دانشمندان هنوز با پرسش‌های بی‌پاسخ زیادی درباره سندروم قلب شکسته مواجه هستند. در حالی که استرس، محرک اصلی شناخته‌شده است، اما لزوماً همیشه شدید یا دراماتیک نیست. برخی بیماران پس از رویدادهای بسیار ساده مانند استفراغ ناشی از مسمومیت غذایی یا حتی عصبانیت هنگام گیر کردن در ترافیک، علائم را گزارش کرده‌اند.
دکتر هارمونی رینولدز از مرکز پزشکی لانگون دانشگاه نیویورک بیان می‌کند که برخی افراد ممکن است مستعد زیستی داشته باشند که سیستم قلبی-عروقی آن‌ها را نسبت به حتی استرس‌های خفیف آسیب‌پذیرتر می‌کند. همچنین، تحقیقات به تغییرات سطح استروژن پس از یائسگی به‌عنوان عامل مؤثر اشاره کرده‌اند، گرچه هنوز شواهد قطعی در این زمینه وجود ندارد.
گزینه‌های درمانی محدود و توصیه‌ها
برخلاف بیماری‌های قلبی سنتی، برای سندروم قلب شکسته درمان استاندارد طلایی وجود ندارد. گاهی داروهایی مانند بتابلوکرها برای کنترل علائم استفاده می‌شوند و پزشکان اغلب راهکارهای مدیریت استرس مانند تمرین ذهن‌آگاهی، مشاوره روانی یا تغییر سبک زندگی را پیشنهاد می‌دهند. با این حال، هیچ درمانی به‌طور قطعی در کاهش مرگ‌ومیر مؤثر نبوده است.
با توجه به نبود درمان مشخص، تشخیص زودهنگام اهمیت زیادی دارد. متخصصان توصیه می‌کنند افرادی که دچار درد ناگهانی قفسه سینه یا تنگی نفس می‌شوند، نباید این علائم را به‌سادگی به استرس نسبت دهند.
دکتر رینولدز هشدار می‌دهد:
«نمی‌توان این وضعیت را از یک حمله قلبی با حدس زدن تشخیص داد؛ فقط ارزیابی پزشکی دقیق می‌تواند تفاوت را مشخص کند. اگر درد قفسه سینه دارید، حتماً به بیمارستان مراجعه کنید.»
جمع‌بندی
گرچه سندروم قلب شکسته همچنان تا حدی ناشناخته باقی مانده، اما جدی بودن آن، به‌ویژه برای مردان، اکنون آشکارتر شده است. با پیشرفت تحقیقات، امید بر آن است که درمان‌ها و راهبردهای پیشگیرانه مؤثرتری شناسایی شوند. اما در حال حاضر، شناخت خطرات و مراجعه به موقع به پزشک بهترین دفاع در برابر این بیماری پنهان و بالقوه مرگبار است.
