کیاپرس/دکتر کوروش اعتماد، سرپرست مرکز مدیریت شبکه معاونت بهداشت وزارت بهداشت در یادداشتی با اشاره به افزایش شمار جانباختگان حوادث ترافیکی در سال ۱۴۰۲، به تشریح راهکارهای کاهش حوادث رانندگی بر مبنای خود مراقبتی پرداخت.
به گزارش کیاپرس از وبدا، متن این یادداشت به شرح زیر است:
با افزایش روز‌افزون خودروها و ترددها در شهرها و جاده ها بر تعداد و شدت تصادفات ترافیکى به میزان زیادى افزوده شده و ضایعات جانى و اقتصادی ناشى از این تصادفات، بار سنگینى بر جامعه بشرى تحمیل می کند.
سوانح و حوادث ترافیکی در سراسر دنیا به عنوان علت اصلی ناتوانی و مرگ و میر شناخته شده و یک مشکل عمده بهداشت عمومی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته است. سالانه بیش از یک میلیون و ۲۴۰ هزار مرگ و قریب ۵۰ میلیون مصدومیت ناشی از حوادث ترافیکی در جهان اتفاق می افتد.
تخلفات رانندگی و تاثیرات عمیق آن بر زندگی افراد و جامعه
این حوادث از جمله اصلی ترین عوامل مرگ و میر در جهان بوده و اولین علت مرگ در بهترین سال های زندگی انسان ها یعنی در سنین جوانی و معمولا کمتر از ۴۰ سال است.
این موضوع علاوه بر از بین بردن انسان های جوان در بهترین دوران زندگیشان، هزینه های اقتصادی، جسمی و روانی را برای خانواده های آنها و همچنین جامعه به دنبال دارد.
تخلفات رانندگی همواره یکی از عوامل اصلی وقوع حوادث ترافیکی در جوامع مختلف است. این تخلفات نه تنها باعث از دست دادن جان یا آسیب‌های جبران‌ناپذیر به اعضای خانواده‌ها، به‌ویژه سرپرستان خانوار می‌شود، بلکه تبعاتی چون زندانی شدن مقصران و مشکلات عمیق اجتماعی و اقتصادی را برای فرد، خانواده و جامعه به همراه می‌آورد. همچنین بیمه ها نیز هر ساله میلیاردها تومان برای دیه فوتی های این حوادث و همینطور خسارت وارده به اتومبیل ها پرداخت می کنند.
۷۵ درصد مرگ‌ها در میان نیروهای مولد
از هر ۴ مصدوم ۳ نفر مرد هستند و نزدیک به ۷۵ درصد از مرگ ها در نیروهای مولد اتفاق می افتد.
در ایران، با وجود تلاش‌های مستمر برای کاهش تصادفات رانندگی، هنوز آمار حوادث ترافیکی و خسارات ناشی از آن بسیار بالا است و این آمار به مراتب از میانگین جهانی بیشتر است.
بر اساس داده‌های سامانه ثبت مراجعین حوادث ترافیکی بیمارستان‌ها در سال ۱۴۰۰، نزدیک به ۷۷۹ هزار نفر به دلیل تصادفات رانندگی به بیمارستان ها مراجعه کرده‌اند که از این تعداد، ۵۳۵ هزار نفر (۶۹٫۱۴ درصد) مرد بوده‌اند. علاوه بر این، ۵۶۸ هزار نفر از این مراجعین در گروه سنی ۱۵ تا ۶۰ سال قرار داشته‌اند که خود نشان‌دهنده‌ی حجم قابل توجه تاثیر این حوادث بر نیروی کار و جمعیت مولد کشور (۷۳٫۳ درصد) است.
رکورد تصادفات و مرگ‌های جاده‌ای در کشورهای با درآمد متوسط
علیرغم اینکه تنها ۵۲ درصد خودروهای موجود مربوط به کشورهای با درآمد متوسط است، اما ۸۰ درصد تصادفات در این کشورها است و بالاترین میزان مرگ هم در همین کشورها اتفاق می افتد. ۲۰٫۱ درصد مرگ در مقابل ۱۸ درصد کشورهای کم درآمد و ۸٫۷ درصد با درآمد بالا. همچنین، در سند ملی راهبردی افزایش امید به زندگی و ارتقای سلامت جوانان، حوادث ترافیکی و جاده ای، اولین عامل مرگ در گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال را به خود اختصاص داده است.
افزایش شمار جانباختگان حوادث ترافیکی در سال ۱۴۰۲
طبق گزارش سازمان پزشکی قانونی در کمیسیون ایمنی راه‌های کشور، تعداد جانباختگان ناشی از حوادث ترافیکی در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش یافته است. این تعداد از ۱۹,۴۹۰ فوت در سال ۱۴۰۱ به ۲۰,۰۴۵ فوت در سال ۱۴۰۲ رسیده است. متأسفانه، بیشترین تعداد جانباختگان در اثر حوادث ترافیکی در گروه سنی ۱۵ تا ۲۰ سال قرار دارند و پس از آن، گروه سنی ۲۰ تا ۲۵ سال بیشترین آمار مرگ و میر را به خود اختصاص داده‌اند.
عوامل موثر در بروز حوادث ترافیکی و راهکارها
به طور کلی در بروز حوادث ترافیکی، چهار عامل اصلی انسان، وسیله نقلیه، جاده (زیرساخت ها) و عوامل محیطی نقش دارند. از این بین، علل انسانی به عنوان یکی از مهمترین عوامل، موجب بیشترین میزان تخلفات و تصادفات است. این عامل، با آموزش، فرهنگسازی و ارتقای سواد سلامت در جهت اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی، تا حدود زیادی قابل پیشگیری است. در این امر مهم (ارتقای فرهنگ پیشگیری از حوادث در خانوارها) معاونت بهداشتی دانشگاه ها می توانند بسیار مهم و جدی وارد عمل شوند.
وظایف اجتماعی و فردی خانواده ها
وظایف اجتماعی و فردی خانواده ها در زمینه حوادث ترافیکی، عبارت است از، بهره مندی از ظرفیت واحدهای بهداشتی و دریافت آموزش های لازم در جهت خودمراقبتی، ایجاد حساسیت در افراد خانواده در خصوص پیشگیری از حوادث ترافیکی با دیدگاه مسئولیت اجتماعی، مشارکت در پویش های ملی کاهش حوادث ترافیکی با آموخته ها و تجربیات مربوطه، آگاه
سازی، حساس سازی و مطالبه گری (با استفاده از ظرفیت های کل کشور مانند سمن ها)، پرهیز از بی تفاوتی و عادی انگاری تصادفات مرگبار و بروز مرگ.
راهکارهای کاهش حوادث رانندگی بر مبنای خودمراقبتی
شعار “پیشگیری بهتر از درمان است”، همواره سرمشق حوزه بهداشت قرار داشته و باور این موضوع که هزینه در جهت پیشگیری خود سرمایه گذاری محسوب می شود، سرلوحه برنامه های این حوزه قرار دارد. در این زمینه رعایت برخی موارد ضروری است.
پیشگیری از رفتارهای پرخطر و تخطی از سرعت مجاز
حین رانندگی باید با خود به عواقب شتاب و عجله حین رانندگی بیندیشیم و اختلاف زمانی رانندگی ایمن و غیر ایمن را مقایسه کنیم، از تحریک و تهییج برای تعقیب خودروهایی که سرعت غیرمجاز دارند، امتناع کنیم، زمان سفر را به نحوی مدیریت کنیم که نیاز به عجله نداشته باشیم و اگر سرنشین خودرو هستیم نسبت به رفتار راننده حساس باشیم وتذکر بدهیم.
جلوگیری از بی توجهی به جلو
حواسپرتی ناشی از استفاده از تلفن همراه (به ویژه نوشتن متن و پیام)، مشغولیت ذهنی و غرق شدن در افکار، بحث و مشاجره با سرنشینان، اشیای داخل خودرو و مناظر مسیر از عوامل اصلی هستند که باید از آنها پرهیز کرد.
استراحت کافی و عدم رانندگی در حین خواب آلودگی و خستگی
رانندگی با حالت خواب آلودگی خطر تصادفات را سه تا چهار برابر افزایش می دهد. لذا قبل از رانندگی طولانی استراحت کافی (حداقل ۷ ساعت) داشته باشید. اگر به عنوان سرنشین در خودرو نشسته‌ایم به راننده اجازه رانندگی هنگام خستگی و خواب آلودگی ندهیم، زیرا این مساله باعث کاهش قابل توجه توانایی راننده در دیدن، فکر کردن و تصمیم گیری، عکس العمل و در نتیجه از دست رفتن زمان طلایی برای اقدام مناسب می شود.
قبل از رانندگی داروهای خواب آور استفاده نکنیم و به محض احساس خستگی و خواب آلودگی توقف و استراحت کنیم.
در طول سفر به گونه ای برنامه ریزی کنیم که به ازای هر ۲ ساعت رانندگی ۱۵ دقیقه استراحت داشته باشیم. از آنجا که بی حرکتی حین رانندگی هم موجب خواب آلودگی می‌شود، حین رانندگی به تهویه مناسب داخل خودرو توجه کنیم، از نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، چای و آب استفاده کرده و سعی کنیم شکر و شیرینی مصرف نکنیم؛ البته جویدن آدامس به هوشیاری فرد کمک می‌کند.
