واکنشها به اشعار مداح جنجالی علیه دولت در نماز عید فطر؛ “سر شاخه نشستن و از بن بریدن”
کیا پرس : قبل از اینکه میثم مطیعی باز هم به سبک سال گذشته قبل از خطبه‌های نماز عید فطر به شعرخوانی بپردازد، هوادارانش در فضای مجازی و توییتر درباره آنچه خواهد خواند، آنونس داده بودند. کاربری به نام محمد خجسته یک روز قبل از عید فطر در حساب کاربری خود نوشته بود: «فردا نماز عید فطر دیدنی‌تر خواهد بود. مسئولان چپ و راست، صف‌اول‌نشین‌ها و مدیران کشور آماده شعرهای کوبنده میثم مطیعی باشند». روز عید فطر بعد از شعرخوانی مطیعی، صف اول، فریاد مردم، میثم صدای ماست، بیشترین هشتگی بود که از سوی هواداران مطیعی در توییتر و در حمایت از آنچه خوانده، منتشر شد.
مطیعی در نماز عید فطر امسال باز با ترجیع‌بند «صف اول» با حرکاتی که به اشعارش شور حماسی می‌داد، مجددا دوباره به رئیس‌جمهور و دولت تاخت و باز هم برجام را مورد نقد قرار داد. او البته این‌بار سعی کرد در اشعارش به وضعیت مردم و برخی اعتصاب‌ها مثل اعتصاب کامیون‌داران هم اشاره کند و بعد کنایه‌ای هم به قوه قضائیه داشت: «همتت قطع ید دانه‌دُرشتان باشد/ وای اگر دزدی از این قافله آسان باشد. وای اگر توصیه و نامه پذیرد قاضی/ داد و بیداد اگر رشوه بگیرد قاضی».
همچنین بخش‌هایی از اشعار مطیعی درباره برجام را صفحه اینستاگرام مقام معظم رهبری هم با کار گرافیکی منتشر کرده بود: «آنچه باعث شده تحریم شود طاقت‌سوز/ اقتصادی‌ست که وابسته به نفت است هنوز. نفت ما جوهر امضاشدن تحریم است/ نفت ما خونِ دمادم به تن تحریم است». این صفحه، همچنین بخشی از فیلم شعرخوانی مطیعی را هم بازنشر داده بود.
واکنش‌های کاربران
کاربران توییتری هوادار مطیعی هریک با انتخاب بخشی از اشعار او در صفحه توییتر خود، از او تقدیر کرده بودند. صادق نیکو از فعالان رسانه‌ای اصولگرا نوشته بود: «میثم مطیعی مداح اصولگراها نیست. مداح اصلاح‌طلب‌ها هم نیست. مداح انقلابیه. مداح انقلابی سکوت نمی‌کنه، مداح انقلابی مواضع رهبری را در قالب شعر می‌خونه. لبخند توده‌های مردم بهتر از ترش‌کردن مسئولان چپ و راست». علی نادری سردبیر رجانیوز هم نوشته بود: «پیام کوتاه بود: این‌کاره نیستی برو اون‌طرف میله تا این‌کاره‌ها بیان صف اول».
در این میان عده‌ای از کاربران هم معتقد بودند روی شعر صف‌اولی‌ها فقط دولتی‌ها نبودند. به گزارش خبرآنلاین توحید دراین‌باره نوشته: «نمی‌دونم چرا شما هی اصرار دارین که این اشعار رو به رئیس‌جمهور نسبت بدین، همون‌طور که تو شعر هم هست رهبری هم صف‌اولی معرفی شده چرا نمی‌خواین وحدت باشه. یا کاربر دیگری نوشته است: صف اول فقط رئیس‌جمهور می‌شینه؟ توی ابیاتش گفت رهبر هم صف‌اولیه: «صف اول، صف خدمت، صف مردم‌داری/ یک نفر نیست مخاطب، همه هستند آری/ گر به یک نقد رود صبر و قرارت از دست/ صف اول منشین، بین جماعت جا هست/ سعی کن در سعه‌صدر شوی پیش‌قدم/ رهبری گفت که من نیز صف‌اولی‌ام».
در این میان یک کاربر با شعری در همان وزن پاسخ این شاعر را داده و نوشته: «ای سخنران زمان رمضان بس کن، شعر چاره کار نه این شعر و شعار تو بود، تو هم از این نمد کهنه به فکر کلهی، باورم نیست خلوصی به وجود تو بود، با یکی شعر شدی دکتر و امسال دگر، حتم دارم طمعی تازه به فکر تو بود».
حسین قدیانی از چهره‌های رسانه‌ای جریان اصولگرا که پیش‌ترها در وطن امروز می‌نوشت، روز عید فطر در پست اینستاگرامی خود با انتقاد از شیوه برگزاری مراسم نماز عید فطر در مصلا و مشکلات ترافیکی و پارکینگ در محدوده برگزاری نماز اشاره‌ای هم به شعرخوانی مطیعی داشت. او در بخشی از پست خود نوشته بود: «… و اما سخنی با صراحت تمام بگویم، اگر سال پیش از شعری و شاعری و خواننده‌ای دفاع کردم، علت آن بود که داشتند فحش می‌خوردند والا باورم هست جای بعضی طعنه‌ها تریبون نماز عید فطر نیست. این نمی‌شود که حضرت آقا دعوت کنند به پرهیز از مجادله، اما باز هم شاهد کنایه صف اول و صف دوم باشیم. آن هم در چه تریبونی؟! اینستاگرام شخصی نیست که! واقعا این چه نمازی شد که به مردم عادی‌اش در کف خیابان کم‌لطفی شود و به صف اولش در تریبون. گمانم حسن روحانی را در جای غیر از تریبون نماز عید فطر هم بشود نقد کرد. اینجا جای نوش است، نه نیش. نه به آن بی‌نمکی دانشجوی دختر مثلا منتقد در بیت، نه به این شوری».
عید فطر سال گذشته
صف اول از عید فطر سال ۹۶ آغاز شد. مطیعی قبل از خطبه‌های عید فطر سال گذشته شعری را با ترجیع‌بند «صف اول» خوانده بود که با واکنش‌های جدی‌تری نسبت به امسال مواجه شد. مضمون شعر سال گذشته هم البته بیشتر در نقد دولت و رئیس‌جمهوری بود. بعد از آن شعرخوانی، فعالان اصولگرا و اصلاح‌طلب نسبت به این شعرخوانی انتقاد کرده بودند. مصطفی میرسلیم، رئیس شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی در یادداشتی انتقادی نوشته بود، حفظ حرمت قاعده اکثریت در حکومت‌های مردم‌سالاری از مهم‌ترین اصول است؛ هرگونه تعرض به آن، آغاز یک فتنه و مصیبت سیاسی برای جامعه تلقی می‌شود. مردم‌سالاری‌هایی قوی‌ترند که بهتر توانسته‌اند مراعات این قاعده را به کمک نهادهای مقتدری تضمین کنند».
محمدرضا عارف در صفحه توییتر خود در واکنش به شعر خوانده‌شده پیش از اقامه نماز عید فطر، نوشته بود: «سپردن تریبون‌های رسمی و ارزشی نظام که باید وحدت‌آفرین باشد به افراد وحدت‌شکن، اوج بد‌سلیقگی است». مطیعی سال گذشته پیش از خطبه‌های نماز جمعه روز قدس نیز این‌چنین شعرخوانی کرده بود و گاهی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران مداحی می‌کند. رئیس ستاد اقامه نماز جمعه تهران سال گذشته درباره شعرخوانی او گفته بود: «مسئولیت برگزاری این مراسم با ستاد اقامه نماز جمعه تهران بوده است و ما از آقای میثم مطیعی که سال گذشته هم به‌عنوان مداح در این مراسم حضور داشت و اجرایش با استقبال حاضران مواجه شده بود، دعوت به حضور کرده بودیم. ما همان‌طور که از دانشجویانی که پیش از خطبه‌های نماز جمعه سخنرانی می‌کنند، درخواست ارائه متن سخنان‌شان را نداریم و اساسا چنین درخواستی را بی‌احترامی قلمداد می‌کنیم، از مداح نماز عید فطر هم چنین درخواستی نداشته‌ایم و بنابراین پیش از قرائت این اشعار، اطلاعی از مضمون آن نداشتیم».
صف‌اولی‌ها چه کسانی بودند؟
اما صف‌اولی‌های امسال چه کسانی بودند؟ به گزارش ایلنا، علاوه بر حسن روحانی، علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، صادق آملی‌لاریجانی، رئیس قوه قضائیه، سیدحسن خمینی و سیدعلی خمینی، محمود واعظی، رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور، عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور، علی‌اصغر مونسان، معاون رئیس‌جمهور، رضا اردکانیان، وزیر نیرو، سیدمحمود شاهرودی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان، محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور پیشین، محسن هاشمی‌رفسنجانی، رئیس شورای شهر تهران، غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، امامی‌کاشانی، خطیب موقت نماز جمعه تهران، محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، سردار رحیم صفوی، مشاور رهبر انقلاب در امور نظامی، سرلشکر باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سردار حسین سلامی، جانشین فرماندهی کل سپاه پاسداران، سردار علی فدوی، فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران، سردار محمد پاکپور، فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران، دریادار حبیب‌الله سیاری، معاون هماهنگ‌کننده ارتش، دریادار حسین خانزادی، فرمانده نیروی دریایی ارتش، وحید حقانیان، کیومرث احمدی، فرمانده نیروی زمینی ارتش در صف اول نمازگران نماز عید فطر حضور داشتند.
همچنین سردار نقدی، اسماعیلی، رئیس دادگستری استان تهران، سراج، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، سعید جلیلی، علوی، وزیر اطلاعات، جعفری‌دولت‌آبادی، دادستان تهران، مهدی چمران، جهانگیری، معاون‌اول رئیس‌جمهور، مصباحی‌مقدم، محسن‌اژه‌ای معاون‌اول قوه قضائیه، قالیباف، علی مطهری، سیداحمد خاتمی، حاجی‌بابایی، سردار سلیمانی، ابوترابی‌فرد، سردار اشتری، محمدرضا عارف، علی‌اکبر صالحی، سردار وحیدی، میرسلیم، سردار حاجی‌زاده، غفوری‌فرد و تقوی از چهره‌هایی بودند که در صف‌های بعدی به اقامه نماز پرداختند.
چه کسی دعوت می‌کند
دعوت از مطیعی از سوی رئیس ستاد اقامه نماز جمعه تهران صورت می‌گیرد. اصالتا دعوت از سخنرانان پیش از خطبه‌های نمازهایی مانند جمعه و عید فطر و قربان که خطبه دارند، از سوی ستاد اقامه نماز جمعه صورت می‌گیرد. این ستاد اگرچه زیر نظر شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور قرار دارد، اما در دعوت از پیش‌سخنرانان معمولا به صورت مستقل عمل کرده و در برخی موارد خاص یا حساس، از شورا نظر مشورتی می‌گیرد؛ اگرچه شعرخوانی در نماز عید فطر یا امثالهم ازجمله این موارد خاص محسوب نمی‌شود.
مطیعی، دانش‌آموخته دکترای دانشگاه امام صادق است. او علاوه بر مداحی، در موضوعات سیاسی هم با همان سبک مداحی و سینه‌زنی، به اجرای برنامه می‌پردازد. موضوعات یمن، سوریه و مدافعان حرم ازجمله این مداحی‌های سیاسی است. با وجود انتقادهای گسترده‌ای که سال گذشته از شعرخوانی مطیعی صورت گرفت، امسال نیز دوباره او را به این مراسم دعوت کردند.
حمله به دولت خطای فاحش است
غلامرضا انصاری، عضو اصلاح‌طلب شورای شهر چهارم دیگر چهره‌ای بود که این مداحی را مصداق مثل معروف «سر شاخه نشستن و از بن بریدن» دانست. او به اعتماد آنلاین گفت: « اکنون برخورد و حمله به دولت تنها به دولت آسیب نمی‌زند بلکه کل نظام را دچار چالش و مشکل می‌کند.» انصاری اضافه کرد: «در شرایطی که مشکلات بین‌المللی با تندروی‌های غیرمنطقی در داخل و خارج از کشور دامن نظام و مردم را گرفته است و از سوی دیگر مردم با مشکلات اقتصادی، معیشتی و اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌کنند باید همه دست‌به دست هم دهیم که چالش‌ها برطرف شود. امروز قطعا مخالفت با برجام و سیاست خارجی دولت، همراهی و همگامی با مثلث صهیونیست‌ها، ارتجاع عربی و جریان تندرو و رادیکال امریکایی است. آنها به دنبال فروپاشی دولت نیستند بلکه فروپاشی کل نظام را در دستور کار خود دادند.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به صحبت‌های رهبری گفت: «ان‌شاءا‌لله همه به رهنمودهای رهبری و خیراندیشانی که کیان نظام و سربلندی ملت را آرزو دارند، گوش فرادهند تا در شرایط فعلی همه در حل مشکلات داخلی و بین‌المللی یکصدا گام‌برداریم.»انصاری حمله به دولت از تریبون‌های رسمی مانند نمازعیدفطر و نمازجمعه را خطای فاحش دانست و افزود: «بیان این مسائل از تریبون‌‌هایی عمومی مثل نماز جمعه و نمازعیدفطر قطعا می‌تواند آسیب‌زا باشد. علاوه بر اینکه این تریبون‌ها عمومی است و نباید مقاصد یک جناح در آن مطرح شود، مطالبی که از تریبون‌ها منتشر می‌شود، انعکاس بین‌المللی پیدا می‌کند. بنابراین ما تلاش باید کنیم که یکصدا، منطق و گفتمان را از تریبون‌های رسمی بیان کنیم که این گفتمان باید گفتمان حفظ و اقتدار نظام باشد.»
مداحان سیاسی‌تر شده‌اند
عبدالله ناصری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب از روند رو به رشد سیاسی شدن مداحان بعد از دوم خرداد و به‌ویژه از سال ٨۴ گفت و سیاسی و جناحی کردن تریبون نماز عید فطر را پالس عدم وحدت و انسجام به جامعه دانست. وی گفت: «پدیده نقد و کنایه مداحان به رییس‌جمهور جدید نیست. سال گذشته در حسینیه امام خمینی مشابه چنین اتفاقی در مورد برجام رخ داد. مداحان اشعاری در نقد دولت و جریان اصلاح‌طلبی می‌خواندند. قبلا هم منتقدان گفته‌اند که این نوع رفتارها پالسی از عدم انسجام و بیانگر به هم ریختگی سیاست داخلی است و نشان از دو‌قطبی شدن جامعه دارد.»
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب در مورد وظایف و حساسیت شغلی مداحان گفت: «مداحان در طول تاریخ فرهنگی و اجتماعی کشور وظیفه خاصی داشته‌اند. بنابراین نباید وارد عرصه سیاست شوند. وظیفه مداحان این است که منطبق بر واقعیت‌های تاریخی- مذهبی مستند و دقیق اشعاری بخوانند. از زمان جنبش دوم خرداد و سال ٨۴ به بعد با سیاسی شدن مداحان و وعاظ مواجه هستیم. بزرگ‌ترین نتیجه این بوده که جامعه نگاه سنتی و دلپسند که به مداح و واعظ و خطیب داشته، از دست داده است.»
او ادامه داد: «تلقی جامعه مدنی و نخبگان این است که به کار گرفتن مداحان برای بیان دیدگاه‌های سیاسی خواست بخشی از حاکمیت است. این امر سازماندهی شده است و خودجوش نیست. بنابراین مداحان هم سیاسی شده‌اند و خیلی به عنوان گروه مرجع بسیار موثر معنوی و روحی در جامعه مطرح نیستند. جامعه باور نمی‌کند که این مداحان به صورت خودجوش به سیاست می‌پردازند.»
آقای مطیعی را جزو صنف مداحان نمی‌دانم
سیدرضا اکرمی، عضو جامعه روحانیت مبارز به اشعار حاشیه‌ساز میثم مطیعی واکنش نشان داد. این فعال سیاسی اصولگرا به «اعتماد» گفت: «البته آقای مطیعی مداح رسمی کشور نیست. پارسال قصیده‌ای خواند و امسال هم قصیده سیاسی دیگری خوانده است. گهگاه در برخی از مجالس مثل ایام محرم بروز و ظهوری دارد ولی یک مداح حرفه‌ای و رسمی کشور نیست.»این عضو جامعه روحانیت مبارز علت پرداختن به نقد جناحی در تریبون‌های رسمی و ملی را نبود تحزب و تشکل در کشور دانسته و تشریح کرد: «من نمی‌پسندم که در مناسبت‌هایی چون روز جشن عید فطر به جای گرامی داشتن عید فطر و ماه مبارک رمضان رنگ و بوی سیاسی به این روز بدهیم و نقد سیاسی مطرح کنیم. نقد و انتقاد خوب است اما جای آن در نماز عید فطر نیست. جای آن دانشگاه و حوزه علمیه و مراسم گروه‌ها و جریان‌های سیاسی است. واقعا زیبنده نیست در روز عید فطری که همه باید به اتحاد و وحدت بیندیشیم، رنگ و بوی دیگری بدهیم. متاسفانه در کشور ما به دلیل نبود تشکل و تحزب که مسائل و نقدها را سیستماتیک مطرح کند، این نوع گرفتاری‌های اینچنینی پیدا می‌کنیم. گاهی می‌بینیم در مجلس ختم، مراسم عید فطر نقد و نظراتی بیان می‌شود که به خاطر نبود تشکل و تحزب قانونی و مدون است. بالاخره فضا آزاد است و هر کس هر چه دلش می‌خواهد می‌گوید. وقتی ٢٠ روزنامه کشور را ارزیابی کنیم می‌بینیم که در برخی روزنامه‌ها بحث‌ها حالت جناحی و گروهی پیدا می‌کند و منافع ملی آن طور که باید و شاید مورد توجه قرار نمی‌گیرد. مهم این است که در کشور به تشکل بها نمی‌دهیم و این مشکلات و حاشیه‌ها پیش می‌آید.»وی در مورد ضرورت انتخاب دقیق مداحان تصریح کرد: «انتخاب مداحان بسیار مساله مهمی است. نماز عید فطر را رهبری اقامه می‌کنند، باید مهم بشماریم. اگر رهبری شرکت نمی‌کردند، فرق داشت.»آفتاب نیوز
