پیوند دست در ایام نوروز
کار دو پزشک فوق‌تخصص پیوند در بخش پیوند دست کودک ۱۱ ساله به اتمام رسیده بود، که برای گفت‌وگو با حسین فرسویان فوق‌تخصص جراح عروق و سید مهران رضوی‌پور فوق‌تخصص پیوند دست به بیمارستان اعزام شده بودم؛ غیر از بحث اطلاع‌رسانی درباره موفقیت خویش، دغدغه تقدیر از پزشکان و همکاران بخش را هم داشتند و معتقد بودند که این موفقیت کار تیمی بوده است و درخواست داشتند که این اقدام انجام شده را یک کار تیمی معرفی کنند.
باب گفت‌وگو با دکتر حسین فرسویان و دکتر سید مهران رضوی‌پور را در اتاق دیگری که روی تابلو آن نوشته بود اتاق پزشکان باز کردیم.
در پاسخ به سؤوالی در ارتباط با اینکه چندین تجربه چندین پیوند اعضا را داشته است، دکتر حسین فرسویان اظهار کرد: این سومین پیوند عضوی است که انجام دادم.
*تجربه‌های موفق
اولین تجربه‌ام را زمانی که دستیار جراحی عروق بودم در بیمارستان سینا داشتم که یک مورد پیوند ساعد بود که انجام شده و اولین تجربه موفقم بوده است، مورد دوم در سال ۹۲ مربوط به کشاورز بهشهری بود که انجام شده و بعد از سه روز پس از احساس خطر عفونت مجبور به قطع دست شدیم و مورد سوم هم مربوط به کودک ۱۱ ساله بهشهری است که تاکنون موفق بوده است.
این فوق‌تخصص جراحی عروق در پاسخ به این سؤوال که چه فاکتورهای برای موفق بودن پیوند لازم است، گفت: مهم‌ترین بحث کوتاه بودن زمان انتقال اعضای قطع شده و دیگر هم میزان له شدگی و کندگی عروق است.
قطع‌شدگی اعضا با جسم تیز قابلیت بیشتری برای پیوند دارد، گاهی مواقع عضو قطع شده تمیز است ولی دستی که در اثر سانحه با تراکتور قطع شده است، مشکلات فراوان درمانی دارد.
*بیان دلایل عدم موفقیت در جراحی
اندازه رگ هم بسیار مهم است و اگر رگ ریزتر باشد احتمال عدم موفقیت در پیوند وجود دارد، در بزرگسالان این شانس به دلیل بزرگ بودن رگ‌ها قوی‌تر است در اطفال شانس پیوند کمتر است و در کنار آن عوارض ناشی از عمل کمتری هم وجود دارد.
دکتر فرسویان در پاسخ به عدم موفقیت پیوند دست قطع شده کشاورز مازندرانی در سال ۹۲، بیان کرد: آلوده بودن عضو قطع شده به گِل یکی از دلائل اصلی بوده، آلودگی‌ها وارد خون بیمار شده و حتی با شست‌وشوهای قوی هم برخی از آلودگی‌ها از بین نرفته است و زمینه عفونت شدید را فراهم کرد.
*تشریح علت برداشته شدن دست پیوند شده
این فوق تخصص عروق اضافه کرد: دست پیوند شده کشاورز مازندرانی عملکرد مناسب بعد از پیوند داشت ولی میزان عفونت هم زیاد بوده است و برداشته شدن دست هم برای نجات جان بیمار بوده است.
وی در ارتباط با اقدامات انجام شده برای درمان کودک ۱۱ ساله افزود: حفظ جان بیمار و جلوگیری از عفونت یکی از اقدامات اصلی بود که در این پیوند مد نظر بوده است.
*بهترین تعطیلات در نوروز ۹۷
دکتر فرسویان در پاسخ به این سؤوال که آیا در کل ایام نوروز را درگیر این عمل بوده‌اید، گفت: برخی از اقدامات درمانی باید برای سایر بیماران انجام می‌شد و بقیه وقت ما هم صرف درمان این بیمار شده است.
برای بنده و دکتر رضوی‌پور با وجود اینکه در بیمارستان بودیم، بهترین تعطیلات ما در سال ۹۷ بوده است.
برنامه‌ریزی برای اقدامات درمانی بعدی بر روی دست قطع شده پیوندی
سیدمهران رضوی پور متواضع و قدرشناس از اقدامات همکاران است اما چندان دغدغه دیده شدن در رسانه را ندارد، مطالبی را هم که مطرح می‌کند از باب اطلاع‌رسانی در ارتباط با موفقیت دانشگاه علوم پزشکی است، مستقیم به اصل موضوع پیوند اشاره کرد و گفت: بیش از سه هفته از زمان پیوند گذشته است و به دلیل اینکه پیوند در زمان مناسب انجام شد،نتایج به دست آمده مناسب است.
وی با اعلام اینکه عضلات دست پس از پیوند زنده مانده بود، افزود: کندگی و له شدگی عصب دست در مرحله حاد امکان ترمیم ندارند به این دلیل وقتی که له می‌شوند، میزان موفقیت آن زیاد نیست.
ترمیم عصب به صورت ثانوی باید انجام شود و بعد از چند هفته بعد از التیام کامل نسوج در برنامه کاری قرار می‌گیرد.
برای ادامه درمان از پیوند عصب سورال پا استفاده می‌کنیم، پس از این مرحله با فیزیوتراپی‌های طولانی مدت اعصاب رشد کرده و کارائی دست بتدریج برمی‌گردد.
این تصور که در حال حاضر دست حرکت داشته باشد اشتباه بوده و پس از تکمیل اقدامات درمانی و فیزیوتراپی و حدود ۶ ماه تا یک سال زمان برای شروع حرکات دست نیاز است، روند بهبودی بعد از پیوند و مراقبت‌ها طولانی است.
وی در پاسخ به این سؤوال که زیرساخت‌های درمانی در بیمارستان امام خمینی ساری را برای این‌گونه جراحی‌ها چه طور ارزیابی می‌کنید، افزود: وسایل میکروسرجری توسط رئیس دانشگاه وقت و همراهی رئیس بیمارستان فراهم شده است و همه امکانات برای انجام عمل پیوند کامل است.
این فوق‌تخصص پیوند دست در پاسخ به این سؤوال که آیا در جهان موارد مشابه وجود دارد که عضو به صورت کامل قطع و پس از درمان دوباره فعالیت عادی داشته باشد،گفت: هر چه سن فرد پائین‌تر باشد فکر می‌کنیم که احتمال بازگشت کارکرد عضو بهتر است، پیوند در سن بالا با موارد مشابه در سن پائین قابل مقایسه نیست، در سن پائین شانس بهبودی بیشتر است.
رضوی‌پور درباره تیم درمانی همکار بیان کرد: قسمت مهم اقدامات اورژانسی با همکاری فوق‌تخصص جراحی عروق دکتر حسین فرسویان انجام شده است، دستیاران ارتوپدی و جراحی، همکاران متخصص بیهوشی که بارها این مریض را بیهوش کردند و بیمار در طی این مدت حدود ۱۵ تا ۲۰ بار وارد اتاق عمل شد و تیم همکار متخصص آی‌سی‌یو در مراقبت بعد از پیوند بسیار موثر بودند.
وی با اعلام اینکه پیوند اندام فوقانی در سطوح بالاتراز ارنج عوارض زیادی دارد، افزود: مهم‌ترین خطر بحث عفونت و پخش شدن در خون است که ممکن است حتی عوارض جانی و کلیوی برای بیمار داشته باشد همه این مسائل خطر پیوند را در قسمت بالای بازو زیاد می‌کند.
در قسمت پائین بدن مانند انگشتان از نظر تکنیکی عروق چون بسیار ظریف هستند، کار ما سخت هست اما عوارض عمومی کمتری برای بیمار دارد ام سه هفته از زمان پیوند گذشته است و بیمار به صورت موقت مرخص می‌شود و عارضه جدی تاکنون نداشتیم.
رضوی‌پور در پاسخ به این سئوال که دوباره چه زمانی باید برای پیگیری درمانی مراجعه کند، افزود: ویزیت‌های هفتگی از بیمار در دستور کار است تا در شرایط مناسب پیوند عصب از پا به دست انجام شود.
این فوق‌تخصص پیوند دست در پاسخ به این سئوال که آیا مشاوره روانشناسی هم برای بیمار در نظر گرفته می‌شود، گفت: این حادثه بسیار سنگینی برای این نوجوان ۱۱ ساله بوده است، از همان ابتدا همکاران روان‌پزشک اقدامات مشاوره را در برنامه کاری قرار داده و مشاوره به صورت مناسب انجام می‌شود که تا کودک خودش را با شرایط جدید تطابق بدهد.
* در چهره این پزشکان لبخند رضایت از باب موفقیتی که در عمل داشتند به خوبی پیدا بود، ارتباط مناسبی که با بیمار داشتند نشان می‌دهد که در مدت حضور در بیمارستان حسابی با کودک ۱۱ ساله دوست شدند.
مهم‌تر از همه تقدیر و تشکر عرفان حسامی ۱۱ ساله و لبخند رضایتی که بر روی لبانش نشسته بود به نظر می‌رسد که بهترین عیدی برای این دو پزشک مازندرانی است که همین چند جمله کوتاه برای آنها یک دنیا می‌ارزد.
همه برای سلامتی عرفان حسامی و موفقیت این دو پزشک مازندرانی دعا کنیم که اقدامات بعدی درمانی بر روی عرفان با موفقیت به اتمام برسد تا شاهد تکرار لبخندهای رضایت بر روی لبان بیمارانی که به دلیل سلامتی دوباره نقش می‌بندد باشیم.
————————
گزارش: جاوید عباسی
