کیاپرس: ماست دارای سه نوع کم‌چرب، با چربی متوسط و پرچرب می‌باشد که یک لیوان ۲۴۰ سی‌سی ماست حاوی ۱۲ گرم پروتئین، ۱۵گرم کربوهیدرات و ۳۰۰-۲۸۰ میلی‌گرم کلسیم می‌باشد. ویتامینB12 , B2، پتاسیم و منیزیم در شیر فراوان است.
ماست از تخمیر شیر به دست می‌آید، پس از حرارت دادن شیر تا دمای ۸۰ درجه سانتی‌گراد و تغییر و تخریب پروتئین کازئین در شیر و اضافه شدن استرپتوکوکوس و بیفیدوباکتری‌ها در شیر لخته ایجاد شده و پس از سرد کردن تا دمای ۴۵ درجه سانتی‌گراد بین ۷-۴ ساعت ماست به دست می‌آید.
ماست دارای سه نوع کم‌چرب، با چربی متوسط و پرچرب می‌باشد که یک لیوان ۲۴۰ سی‌سی ماست حاوی ۱۲ گرم پروتئین، ۱۵گرم کربوهیدرات و ۳۰۰-۲۸۰ میلی‌گرم کلسیم می‌باشد. ویتامینB12 , B2، پتاسیم و منیزیم در شیر فراوان است.
ماست، منبعی غنی از پروتئین، کلسیم و ویتامین B2 یا ریبوفلاوین است و جالب است بدانید که حتی میزان کلسیم یک لیوان ماست بیشتر از میزان کلسیم یک لیوان شیر است.
خواص مفید ماست:
۱- پیشگیری از پوکی استخوان (استئوپروز)
مصرف کلسیم و ویتامین D از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. کلسیم در تمامی سنین در حجم و استحکام استخوان نقش اساسی دارد و ویتامین D جذب کلسیم را بالا می‌برد. برای دارا بودن استخوان‌های محکم روزانه ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم لازم است که سه لیوان ماست آن را تأمین می‌کند. امروزه بسیاری از انواع ماست‌ها با ویتامین D غنی شده است، روزانهIU ۴۰۰ ویتامین D برای جذب کلسیم لازم می‌باشد.
۲- کاهش خطر فشارخون بالا
در تحقیقات اخیری که در دانشگاه مادرید اسپانیا بر روی ۵۰۰۰ نفر انجام شد ۵۰ درصد خطر فشارخون بالا در افرادی که روزانه ۳-۲ سهم ماست کم‌چرب مصرف می‌کردند کاهش پیدا کرد؛ دانشگاه هاروارد اعلام کرده است که کلسیم موجود در لبنیات در باز شدن عروق و کاهش فشارخون نقش دارد.
۳- بهبود سیستم گوارش
ماست به بهبود مشکلات گوارشی زیر کمک می‌کند:
عدم تحمل لاکتوز؛ درحالی‌که ۸ درصد جمعیت جهان نسبت به شیر حساس هستند، پژوهشگران اعلام کرده‌اند که شیر دارای لاکتوز و پروتئین کازئین است که افراد به آن آلرژی دارند و در ماست این دو عامل به مقدار حداقل وجود دارد، در صورتی که یک لیوان ماست، همان مقدار پروتئین و کلسیم را به افراد می‌رساند.
یبوست؛ ماست به دلیل دارا بودن پروبیوتیک‌ها فعالیت روده را افزایش داده و از یبوست جلوگیری می‌کند.
سرطان روده؛ هنگامی که فعالیت روده افزایش یابد و مدفوع در روده تجمع پیدا نکند تا مواد سمی و رادیکال‌های آزاد ایجاد شود، خطر ابتلا به سرطان روده کاهش می‌یابد.
عفونت پیلوری معده؛ ماست اسید معده را معتدل کرده و سوزش معده را که باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد می‌کند کاهش می‌دهد. در تحقیقات اخیر در تایوان ماست به دلیل دارا بودن لاکتوباسیلوس در درمان عفونت هلیکوباکتر مفید می‌باشد و خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش می‌دهد.
۴- کاهش عفونت دستگاه تناسلی در زنان
کاندیدا (Candida) سبب عفونت دستگاه تناسلی می‌گردد و بیماری بسیار شایع در زنان است. PH مناسب دستگاه تناسلی حدود ۵/۴- ۴ می‌باشد. در افراد دارای کاندیدا PH حدود ۶ می‌باشد. در تحقیقات اخیر افرادی که روزانه یک لیوان ماست به مدت یک ماه مصرف کردند، PH دستگاه تناسلی از ۶ به ۴ رسیده و عفونت کاندیدا در آن‌ها به صورت محسوس کاهش پیدا کرده است.
۵- ایجاد احساس سیری و کاهش وزن بدن
یک لیوان ماست با چربی متوسط حاوی ۱۳۰کیلوکالری انرژی می‌باشد. در تحقیقات اخیر بر روی دو گروه ۱۵ نفری از افراد، میان‌وعده‌های حاوی مقدار یکسان ۱۳۰ کیلوکالری (یک لیوان ماست و انواع آب‌میوه) به افراد داده شده است. در افرادی که ماست را میان‌وعده خود انتخاب کردند در وعده غذایی اصلی خود به میزان کمتری ماده غذایی مصرف کردند؛ محققین به این نتیجه رسیده‌اند که ماست احساس سیری را در افراد افزایش می‌دهد.
همچنین کلسیم موجود در شیر و ماست سبب افزایش متابولیسم شده و سوخت و ساز بدن را افزایش می‌دهد و در درازمدت سبب کاهش وزن بدن می‌گردد.
سویه‌های پروبیوتیک خاصی در ماست وجود دارد که مصرف آن در طول زمان می‌تواند فوایدی برای سلامتی داشته باشد از جمله از بین بردن استرس.
۶- درمان مشکلات روحی با مصرف ماست
مطالعات جدید دانشمندان نشان می‌دهد پروبیوتیک موجود در ماست طبیعی می‌تواند به بهبود روحیه افراد کمک کند چرا که این مواد قادرند عملکرد مغز را تحت تأثیر قرار دهند.
تحقیقات پیشین نشان داده بود باکتری‌های مفید، مغز موش‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند اما هیچ تحقیقی همین امر را در مغز انسان تأیید نکرده بود. مطالعه پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در لس‌آنجلس نشان داد افرادی که روزانه دو وعده ماست پروبیوتیک مصرف می‌کنند عملکرد مغزی هوشیارانه‌تری دارند چه در فعالیت استراحت مغزی و چه در واکنش به یک کاری که نیازمند توجه احساسی است.
این تحقیقات نشان داده است برخی از محتویات ماست می‌تواند شیوه‌ای که مغز به محیط واکنش نشان می‌دهد را تغییر دهد. پیش از این تأثیرات مثبت باکتری‌های مفید موجود در فراورده‌هایی مانند ماست بر ارتقای سطح ایمنی بدن نشان داده شده بود.
این محققان می‌گویند سویه‌های پروبیوتیک خاصی در ماست وجود دارد که مصرف آن در طول زمان می‌تواند فوایدی برای سلامتی داشته باشد از جمله از بین بردن استرس، اضطراب و دیگر مشکلات روحی.
پژوهشگران امیدوارند در آینده بررسی رشد باکتری‌های سیستم گوارشی افراد ساده‌تر شود و امکان دیدن اینکه چگونه آرایش باکتری‌های معده و روده می‌تواند بر عواملی مانند رشد مغزی، استرس و حساسیت به درد را تحت تأثیر قرار دهد فراهم آید. احتمال دارد که تغییر ترکیب باکتری‌های سیستم گوارش بتواند به درمان اختلالات مزمن دردناک و همچنین نشانه‌های بیماری‌های مغزی مانند اوتیسم، پارکینسون و آلزایمر منجر شود.
وجود پروبیوتیک‌ها در ماست‌های غنی‌شده
پروبیوتیک‌ها یک سری موجودات ریز و زنده هستند که در روده‌ها باعث توازن میکروبی می‌شوند و برای سیستم گوارش بسیار مفید می‌باشند.
مصرف پروبیوتیک‌ها ایمنی بدن را افزایش می‌دهد، در تحقیقات اخیر نشان داده شده است اگر مادران باردار ۶ ماه ماست‌های حاوی پروبیوتیک مصرف کنند نوزادان دچار اگزمای پوستی نمی‌شوند.
پروبیوتیک‌ها مانع رشد باکتری‌های مضر روده می‌شوند و در ساخت ویتامین‌ها و اسیدهای آمینه نقش دارند و عوامل بیماری‌زا را کاهش می‌دهند و نقش درمانی در پیشگیری از مشکلات گوارشی دارند.
در انتها لازم به ذکر است که متخصصین تغذیه روزانه ۳ لیوان لبنیات را در سبد غذایی توصیه می‌کنند که حتماً یک لیوان آن باید ماست با چربی متوسط باشد.
انواع ماست‌های پرچرب خصوصاً ماست‌های چکیده، خامه‌ای یا ماست‌هایی با ۷ تا ۱۵ درصد چربی در سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌ها موجود است. متأسفانه، افزایش تولید این محصولات نه‌تنها منجر به تغییر ذائقه مردم به سوی مصرف فرآورده‌های پرچرب می‌شود، بلکه مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد.
پایه اصلی تمام ماست‌ها، شیر است. اما عاملی که موجب تفاوت میان انواع ماست‌ها می‌شود درصد چربی شیر به کار رفته در آن‌هاست.
معمولاً ماست‌هایی با چربی بالای ۵/۲ درصد، پرچرب محسوب می‌شوند. این چربی از نوع اشباع و حاوی مقداری کلسترول است و به اندازه چربی گوشت قرمز، پیه و دنبه برای بدن زیان دارد.
چربی این محصولات در بدن اثر مستقیم بر رگ‌های قلب داشته و در طولانی مدت با ایجاد فشار خون بالا و رسوب چربی در دیواره رگ‌ها موجب تنگ شدن رگ‌های اصلی قلب و تصلب شرایین می‌شود.
ترشی و شیرینی ماست نشان دهنده‌‌ی کیفیت آن نیست. معمولاً نگهداری آن در مدت طولانی یا خارج یخچال منجر به ترش شدن آن می‌شود. بد نیست بدانید ترشی ماست از نظر تغذیه‌ای به جذب کلسیم کمک می‌کند
این خطر زمانی تشدید می‌شود که بدن بدون تحرک باشد. البته شاید ماست خامه‌ای یا ماستی با ۷ درصد چربی برای فردی که ۲ قاشق ماست در روز می‌خورد چندان مضر نباشد، اما مطمئناً برای افرادی که با هر وعده غذایی دو کاسه ماست می‌خورند بسیار خطرناک است.
از طرف دیگر ممکن است یک فرد روستایی که تحرک بدنی بالایی دارد با مصرف ماست پرچرب دچار مشکل نشود، اما به طور قطع افراد شهرنشینی که تحرک بدنی کمی دارند با مصرف محصولات پرچرب به مشکل برمی‌خورند.
ارزش تغذیه‌ای ماست پرچرب
معمولاً کلسیم و پروتئین ماست‌ها از خواص مهم تغذیه‌ای آن‌ها محسوب می‌شود که کلسیم آن با چربی نسبت عکس دارد، یعنی هرچه چربی لبنیات بیشتر باشد، کلسیم آن کمتر می‌شود.
معمولاً ماست‌های پرچرب سرشار از ویتامین‌های محلول در چربی چون ویتامین E، D و A بوده و از نظر طعم با ماست‌های کم‌چرب تفاوت چندانی ندارند. مصرف این نوع ماست‌ها برای افراد بسیار لاغر، کودکانی که دچار سوءتغذیه یا سوء جذب هستند و افرادی که بیماری‌های سخت و کاهنده وزن دارند، مناسب است، اما افرادی که چاق هستند یا چربی خون بالایی دارند و البته افراد سالم و بالغ باید محصولاتی با ۵/۱ تا ۲ درصد چربی استفاده کنند.
بد نیست بدانید استفاده از دخانیات و سابقه ژنتیکی در بیماری‌های قلب و عروق از جمله مواردی هستند که در کنار استفاده از لبنیات پرچرب می‌توانند به تشدید عوارض ناشی از مصرف این نوع محصولات بینجامد.
ماست چکیده یا کیسه‌ای
ماست چکیده با آبگیری ماست معمولی به دست می‌آید. هر چقدر آب این ماست کمتر باشد بر میزان پروتئین، چربی و ویتامین‌های محلول در چربی آن افزوده می‌شود. اما به دلیل خروج آب ماست از میزان ویتامین‌های محلول در آب چون ویتامین‌های گروه B خصوصاً ویتامین B2 و مقداری از پروتئین‌های محلول آن کاسته می‌شود و برعکس کالری آن افزایش می‌یابد. این ماست می‌تواند چاق‌کننده باشد و منبع اسیدهای چرب اشباع است.
نصف لیوان ماست چکیده حدوداً معادل یک لیوان ماست معمولی است و افرادی که مبتلا به مشکلات گوارشی از جمله عدم تحمل لاکتوز هستند یا نمی‌توانند در یک وعده حجم زیادی غذا مصرف کنند، بهتر است مقدار کمی از این ماست را به همراه غذا میل کنند.
آیا ماست ترش شده را می توان خورد؟
ترشی و شیرینی ماست نشان دهنده‌‌ی کیفیت آن نیست. معمولاً نگهداری آن در مدت طولانی یا خارج یخچال منجر به ترش شدن آن می‌شود. بد نیست بدانید ترشی ماست از نظر تغذیه‌ای به جذب کلسیم کمک می‌کند.
ماست معمولاً ۱۰ تا ۱۵ روز تاریخ مصرف دارد و بعد از گذشت این تاریخ کمی ترش می‌شود، اما مصرف آن برای سلامت ضرری ندارد. چرا که ترشی ماست از رشد میکروارگانیسم‌های مضر آن می‌کاهد. البته در صورت آلوده شدن ماست به کپک و یا ایجاد طعم تلخ، آن را دور بریزید.
در انتها به یاد داشته باشید که هرگز آب ماست را دور نریزید. آب ماست همان سرم شیر است و ارزش غذایی فراوانی داشته و سرشار از پروتئین‌های محلول و ویتامین‌های گروه B است.سلامت نیوز
