پشت پرده سفر نرفته رییس جمهور
رییس مجلس یک بار دیگر در یک موضوع سیاست خارجی پشت دولت در آمد. این رویه ثابت تمام دو سال و نیم اخیر علی لاریجانی است؛ رویه‌ای که این‌بار درباره لغو سفر روحانی به اتریش تکرار شده است. علی لاریجانی تصمیم حسن روحانی را برای لغو این سفر تصمیم درستی عنوان کرده و این در حالی است که منتقدان و مخالفان دولت همچنان جلوی تصمیم اخیر حسن روحانی علامت سوال‌های جدید می‌گذارند. از جمله خبرگزاری مهر که دیروز همزمان با سخنان علی لاریجانی تلویحا تصمیم حسن روحانی را به موضع‌گیری اخیر رییس‌جمهوری اتریش درباره وصل نشدن سوییفت و ناراحتی حسن روحانی از این اظهارنظر ربط داده است. این در حالی است که از روز سیزدهم فروردین موضع‌گیری رسمی دولت ایران مبنی بر وجود برخی مسائل امنیتی به عنوان مانع این سفر نیز به محل مناقشه میان طیف‌های سیاسی تبدیل شد.
علی لاریجانی دیروز حمایت خود از تصمیم حسن روحانی برای لغو سفر به اتریش را در دیدار با مدیرعامل و تحریریه پارلمانی خبرگزاری ایسنا اعلام کرده است. او گفته است: «گاهی اخبار شفاف و روشنی در برخی امور توسط رسانه‌ها منتشر نمی‌شود که نمونه اخیر آن لغو سفر رییس‌جمهور به اتریش بود. رییس‌جمهور به درستی تصمیم بر لغو سفر به اتریش گرفت، اما برخی رسانه‌ها با طرح مسائل ابهام‌آمیز و غیرشفاف موضوع را جور دیگری جلوه دادند.» این درست مشابه موضع‌گیری روز سیزده فروردین سید حسن قاضی‌زاده هاشمی، وزیر بهداشت بود که نسبت به مبنا قرار گرفتن سخنان رییس‌جمهوری اتریش به جای مواضع رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران در جریان لغو دومین سفر اروپایی حسن روحانی در برخی رسانه‌ها معترض شده بود. لاریجانی یک روز بعد از مطلب نوشته شده توسط وزیر بهداشت در دیدار نوروزی خود با مدیرعامل و تحریریه پارلمانی خبرگزاری ایسنا موضع‌گیری قاضی‌زاده هاشمی را تایید کرده و گفته که «ایشان سخن درستی را اعلام کردند؛ البته بنده قبل از سفر در جریان مسائل بودم. رییس‌جمهور تصمیم درستی مبنی بر لغو سفر گرفت. وقتی در سفری به تراز امنیتی از سوی کشور دعوت‌کننده به همه جهات توجه نمی‌شود، میهمان باید تصمیم درستی بگیرد که رییس‌جمهور چنین کرد.» رییس مجلس شورای اسلامی با انتقاد از رسانه‌هایی که سخن رییس‌جمهور اتریش مبنی بر «نبود مخاطرات امنیتی در سفر دکتر روحانی به این کشور» را بر سخنان مسوولان و منابع داخلی ترجیح دادند، گفته: «معتقدم اگر در جایی مشکلی به وجود می‌آید باید توسط رسانه‌ها برای افکار عمومی باز شود تا مسائل حاشیه‌ای به وجود نیاید.
لغو سفر رییس‌جمهور به اتریش نمونه این مساله است. براساس اخبار دریافتی زمینه سفر از نظر امنیتی وجود نداشت، ولی در داخل برخی رسانه‌ها با استناد به سخنان رییس‌جمهور اتریش گفتند «مشکل امنیتی» در این کشور وجود نداشت.» لاریجانی ادامه داده که «البته شاید منظور رییس‌جمهور اتریش فقدان ناامنی از ناحیه داعش در این کشور بوده باشد، ولی برخی در داخل مساله را طور دیگری مطرح کردند و موجب تاثیر منفی بر افکار عمومی داخلی شدند در حالی که اصلی‌ترین وظیفه رسانه علاوه بر اعلام خبر باید صحت و درستی آن باشد تا در داخلی ابهامی به وجود نیاید.» وی ابهام در اطلاع‌رسانی را موجب ایجاد نوعی سرگردانی در افکار عمومی دانسته و خواستار پایبندی رسانه‌های ابهام‌آفرین به اخلاق حرفه‌ای شده است.
ناگفته‌های منتقدانه از لغو سفر وین
هر چند از یک رو روز سیزدهم فروردین موضع‌گیری قاضی‌زاده‌هاشمی بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های داخلی داشت و از سوی دیگر علی لاریجانی نیز سعی در شفاف‌سازی بیشتر موضوع انجام داد اما هیچ‌کدام از این تلاش‌ها نهایتا منجر به پایان کامل مناقشه رسانه‌ای بر سر لغو سفر اتریش نشد. خبرگزاری مهر از رسانه‌های نزدیک به طیف منتقدان دولت همزمان با اظهارات علی لاریجانی در گزارشی به بازگشایی «ناگفته‌های لغو یک سفر روحانی» پرداخت. ناگفته‌هایی که از نظر این گزارش نه‌تنها مربوط به مخاطرات امنیتی نمی‌شد بلکه ریشه در ادامه تحولات ناظر به مسائل هسته‌ای و برجام می‌شود. گزارش خبرگزاری مهر سه دلیل عمده را به عنوان گمانه‌های موجود برای لغو این سفر مطرح کرده است؛ نزدیکی زمان و مکان انفجارهای بروکسل به این سفر، تهدیدات امنیتی و حاشیه‌سازی‌های گروه‌های فشار صهیونیستی و نهایتا سخنان هاینس فیشر، رییس‌جمهوری اتریش. گزارش خبرگزاری مهر اما برخلاف مواضع دولت و همینطور توضیحات رییس مجلس دو گمانه اول را رد کرده و گمانه سوم، یعنی سخنان رییس‌جمهوری اتریش مبنی بر عدم بازگشایی سوییفت را دلیل لغو این سفر عنوان کرده است. خبرگزاری مهر در نتیجه‌گیری خود تاکید می‌کند؛ «کسی چه می‌داند؛ شاید دولت با ملاحظه همه شرایط از جمله سخنان میزبان اتریشی خود، شرایط را سبک و سنگین کرده و تصمیم گرفته است تا سفر را به زمانی موکول کند که دستاوردی داشته باشد، ولو شده بر روی کاغذ!»
پاسخی برای اعتراض رییس مجلس و وزیر بهداشت
اما شاید نکته مهم‌تر آنجایی باشد که این گزارش پاسخی برای انتقاد وزیر بهداشت و رییس مجلس در خصوص استناد به سخنان مقامات اروپایی به جای مبنا قرار دادن مواضع رسمی دولت ایران پیدا کرده است. خبرگزاری مهر با اشاره به موضع‌گیری هاینس فیشر درباره عدم وصل شدن سوییفت بعد از اجرای برجام نوشته که «این اظهارات فیشر از این جهت مورد توجه قرار گرفت که قطعا میزبان اصلی مذاکرات هسته‌ای ایران و ١+۵ و به ویژه میزبان دور آخر مذاکراتی که برجام از دل آن متولد شد، حتما حداقل صلاحیت برای اظهارنظر درباره مذاکرات هسته‌ای و نتایج آن را دارد.» جمله‌ای که به شکل واضح پاسخ به اعتراض مشترک رییس مجلس و وزیر بهداشت کابینه یازدهم است که گفته‌اند چرا اظهارات مقامات غربی بیشتر در این ماجرا مورد استناد رسانه‌های داخلی بوده است. خبرگزاری مهر همچنین دیروز از قول منابع آگاه خود نوشت که اطلاعات این منابع «حکایت از فشاری دارد که این روزها و پس از مصاحبه خبرنگار صدا و سیما با فیشر، بر خبرگزاری صداوسیما به دلیل طرح این سوال مهم وارد شده است. این فشارها که از برخی محافل دولتی تغذیه می‌شود، بیشتر بر این نکته متمرکز شده است که چرا در هنگام سفر رییس‌جمهور به وین، از رییس کشور میزبان درباره برجام و رفع تحریم و مشکل سوییفت سوال شده است!؟»
تمجید مشاور سابق روحانی از احمدی‌نژاد
اما ساعتی بعد، مشاور رسانه‌ای حسن روحانی در دوران مبارزات انتخاباتی هم وارد گود شد تا خط رد دیگری بر موضع دولت مبنی بر وجود دلایل امنیتی برای لغو سفر رییس‌جمهوری به اتریش بکشد. حسین دهباشی که البته مدت‌هاست به اردوگاه مخالفان دولت یازدهم پیوسته از یک سو در مطلبی در کانال تلگرام خود به ستایش حضور محمود احمدی‌نژاد در دانشگاه کلمبیای نیویورک پرداخته و از سوی دیگر با مقایسه آن با لغو سفر حسن روحانی به اتریش، همانند دیگر منتقدان دولت یازدهم تاکید کرده که این تصمیم نمی‌تواند به دلایل امنیتی اتخاذ شده باشد. دهباشی هم در مطلب خود با برجسته کردن اظهارات رییس‌جمهوری اتریش، رفتار دولت را به «قایم موشک‌بازی» تعبیر کرده است. این مطلب نیز دیروز توسط خبرگزاری مهر بازنشر شده است.
لغو سفر اتریش، زنده ماندن دو قطبی سیاسی
با این تفاسیر به علاوه بر اینکه نظر نمی‌رسد اظهارات رییس مجلس و وزیر بهداشت و همینطور توضیحات دولت نقطه پایانی بر مناقشه بر سر لغو سفر رییس‌جمهوری به اتریش باشد بلکه آن طور که از ظواهر به نظر می‌رسد این ماجرا همچنان ادامه پیدا خواهد کرد. تجربه‌ای که پیش‌تر در مراحلی به مراتب سخت‌تر از این در خصوص موضوع هسته‌ای نیز آزموده شده است. جایی که هم اصل قضیه از جنبه‌های به مراتب فراگیرتری در ابعاد ملی برخوردار بود و هم انذارها برای نقد بیجای مذاکره‌کنندگان در سطح گسترده‌تر و سطوح بالاتری صورت می‌گرفت. از سویی ماجرای لغو سفر اتریش یک بار دیگر بعد از برجام، هر چند در سطوحی پایین‌تر زمینه برجسته شدن دو قطبی و شکاف شکل گرفته سیاسی بر سر دیپلماسی دولت یازدهم را مهیا کرده است. این تنها جایی است که اصولگرایان و منتقدان و مخالفان دولت حسن روحانی بی‌پرواتر و صریح‌تر از جاهای دیگر به ادامه حمایت از سیاست‌های دولت محمود احمدی‌نژاد پرداخته‌اند./اعتماد
