جای یکبار مصرف‌ها کف خیابان نیست
کیاپرس: هنوز مهرماه به پایان نرسیده بود که پیامی در شبکه‌های اجتماعی صفحه به صفحه منتشر می‌شد.
تصویری از رفتگری که در حال جمع‌آوری زباله‌های پلاستیکی است. پیامی با این عنوان نیز زیر آن درج شده بود: «برای جمع‌آوری هر زباله‌ای قامت مردی خم می‌شود.» جریان «نه به زباله‌های پلاستیکی در محرم» با همین تصویر و پیام شروع شد؛ جریانی که این روزها نه‌تنها در قالب یک حرکت از سوی نهادهای عمومی مانند شهرداری تهران در حال پیگیری است بلکه به یک مطالبه عمومی و مردمی تبدیل شده است.
مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران معتقد است که در پایان دهه محرم امسال «تولید پسماند کمتری نسبت به سال گذشته داشته باشیم.» حسین جعفری، دلیل این اتفاق را به کارگیری ظروف یکبار مصرف زیست تخریب‌پذیر(قابلیت تجزیه در طبیعت را دارند) و ممنوعیت استفاده از ظروف پلمیری به‌ویژه در سازمان میوه‌وتره‌بار و همچنین فروشگاه شهروند‌‌دانست. طی سال‌های گذشته تولید زباله خشک در تهران و دیگر شهرهای کشور افزایش زیادی داشته‌است. این اتفاق به معنی وقوع یک بحران جدی نه‌تنها در تهران که در زندگی شهری جهان است.
در ابتدای قرن حاضر، ۲میلیارد و۹۰۰میلیون نفر از ساکنان کره‌زمین در شهرها زندگی و به‌طور متوسط آنها روزانه ۶۴گرم زباله خشک تولید می‌کردند. به‌عبارتی در هر روز ۱۸۵هزار و۶۰۰تن زباله خشک تنها در شهرهای بزرگ جهان تولید می‌شود؛ یعنی سالانه در حدود ۶۷میلیون‌و۷۴۴هزار تن زباله خشک.
این در حالی است که سرانه تولید زباله در شهر تهران از سرانه جهانی و حتی سرانه کشوری بسیار بیشتر است. هر شهروند تهرانی روزانه ۹۰۰گرم زباله تولید می‌کند. سرانه تولید زباله خشک نیز تقریبا ۲۰درصد از کل زباله‌های تولیدی هر فرد است. در روزهای پایانی سال و همچنین در دهه اول محرم تولید زباله‌های خشک نه‌تنها در تهران بلکه در تمامی کشور افزایش چشمگیری می‌یابد. عضو شورای اسلامی شهر تهران از تولید روزانه ۵۰ هزار تن ظروف پلاستیکی و کاغذی در ماه محرم خبر داد که تجزیه آن در طبیعت بیش از ۳۰۰ سال به طول می‌انجامد.
محمد حقانی به اعلام اتحادیه تولید‌کنندگان و فروشندگان نایلون اشاره کرد و گفت: «روزانه ۱۴هزار تن ظروف پلاستیکی و ۳هزار تن ظروف کاغذی تولید می‌شود که در ایام محرم تولید این ظروف ۳برابر می‌شود و ظروف پلاستیکی ۴۰هزار تن و ظروف کاغذی ۱۰هزار تن افزایش می‌یابد. وی از هیئت‌های عزاداری و حسینیه‌ها خواست تا نسبت به مصرف این ظروف حساسیت بیشتری نشان دهند چرا که مواد پلیمری به‌کار رفته در این ظروف سرطان‌زاست و استانداردهای سم‌زدایی را طی نکرده‌اند.
از روز بدون نایلکس تا کاهش پسماند
سال گذشته معاون خدمات شهری شهرداری تهران اعلام کرده بود که در دهه آغازین محرم، میزان تولید زباله‌های پلاستیکی تا ۳ برابر افزایش یافته است. مجتبی عبداللهی از تلاش گسترده شهرداری برای کاهش این روند طی «سال‌های آتی» خبر داده بود.
اگرچه کمپین «نه به زباله‌های پلاستیکی در محرم» توسط گروه‌های زیست‌محیطی و مردم آغاز شده‌است اما اقدامات گسترده شهرداری نسبت به کاهش تولید زباله‌های پلاستیکی در این‌گذار بی‌تأثیر نیست. نامگذاری روز ۱۷تیرماه به‌عنوان« روز بدون نایلکس» از سوی شهرداری تهران و گسترش سریع این نهضت در سراسر کشور یکی از این اقدامات است.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران نیز از ممنوعیت استفاده از ظروف پلیمری در محرم امسال خبر داده است. حسین جعفری در این‌باره گفت: «خوشبختانه استفاده از ظروف زیست تخریب‌پذیر که به‌صورت آزمایشی در‌ماه محرم در حال انجام است و استقبالی که شهروندان و هیئت‌ها از این ظروف برای تهیه نذورات خود داشته‌اند، پیش‌بینی می‌شود که تولید پسماندهای پلیمری به‌مراتب کمتر از سال گذشته باشد.»
جمع‌آوری همگانی
مدیریت شهری با روش‌های گوناگونی در تلاش است تا مصرف ظروف پلیمری در تهران را مدیریت کند. یکی از مهم‌ترین اقدامات شهرداری، جمع‌آوری ظروف پلیمری پس از استفاده توسط هیئت‌های عزاداری به وسیله داوطلبان مردمی است. «سازمان مدیریت پسماند درنظر دارد در قالب طرحی با عنوان رسم مهمانی در منطقه ۲۰شهر تهران به تمام هیئت‌ها، مساجد و ایستگاه‌هایی که نذری می‌دهند مخازن آبی‌رنگی تحویل دهد تا شهروندان ظروف پلیمری را در داخل آنها بریزند.
با توجه به حرمتی که هیئت‌های عزاداری امام‌حسین(ع) دارند باید مسیر تردد آنها نیز پاکیزه باشد. برهمین اساس در قالب رسم مهمانی میان افرادی که در هیئت‌ها داوطلب می‌شوند کیسه‌هایی توزیع می‌شود تا لیوان‌هایی که به هر دلیلی در اطراف هیئت روی زمین ریخته می‌شود جمع‌آوری کند.» حسین جعفری، مدیرعامل سازمان پسماند این اقدام را گامی کوچک برای پاکیزگی شهر می‌داند.
در واقع این اقدام مدیریت شهری پاسخی است به کمپینی که از روزهای پیش و قبل از آغاز محرم در شبکه‌های اجتماعی شروع شده بود؛ اقدامی که نهضت کاهش تولید پسماندهای پلاستیکی را به یک خواست عمومی تبدیل کرده است و این موج نه‌تنها در تهران که در همه شهرها و مناطق کشور برخاسته است و به‌نظر می‌رسد محرم امسال روند افزایش تولید پسماند خشک و پلاستیکی متوقف شده و روندی امیدوار‌کننده طی کند./بلاغ
