گسترش دامنه نفوذ فرهنگی ترکیه در ایران

با گسترش دامنه گرایش بخشی از خانواده‌های ایرانی به برنامه‌های تولیدی شبکه‌های ترکیه به ویژه سریال‌های ترکیه‌ای، عملاً زمینه گسترش نفوذ فرهنگی این کشور در ایران نیز فراهم شد تا آنجا که اکنون گروهی از ایرانیان به قصد لذت بردن و فهم سریال‌های ترکیه‌ای، اقدام به یادگیری ترکی استانبولی نموده‌اند و موسسات آموزشی با چنان درخواست‌ وسیعی روبرو هستند که امکان پاسخگویی‌شان را نداشته‌اند! شاید برای بسیاری از ناظران عرصه فرهنگ، گسترش نفوذ فرهنگی از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای یک شوخی تلقی می‌شد اما حالا نشانه‌های واضحی از تغییرات محسوسی که شبکه‌های ماهواره‌هایی با خود به همراه آورده‌اند مشهود است و شواهد حکایت از آن دارد که شبکه‌های ترک‌زبان توانسته‌اند تاثیر بسیار عمیقی در میان گروهی از مردم ایران داشته باشند، تا آنجا که گروهی از ایشان به قصد درک بهتر و لذت بردن از تماشای سریال ترکیه‌ای به کلاس‌های زبان ترکی استانبولی بروند.شعبه موسسه فرهنگی یونس اَمره در تهران اعلام کرده، هر سال ۵۵۰ نفر به گروهی که با هدف فراگیری زبان ترکی استانبولی در این موسسه ثبت‌نام می‌کنند، افزوده می‌شود و بخش عمده این تقاضا از سوی اشخاصی است که انگیزه‌هایشان کاملاً در راستای گسترش فرهنگی ترکیه از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای است؛ اتفاقی که برای ترکیه‌ای‌ها نیز دور از انتظار بوده شگفتی‌شان را در پی داشته است.

روزنامه الصباح ترکیه با اعلام این خبر تاکید کرد، در شرایطی که درصدی از زبان‌آموزان به قصد تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه و یا حضور موثر و بی‌واسطه در بازار ترکیه اقدام به فراگیری زبان ترکی استانبولی نموده‌اند، عمده زبان‌آموزان برای فهم سریال‌های ترکی به این کلاس‌ها مراجعه می‌کنند و به سرعت نیز زبان ترکی را فرا می‌گیرند.

موسسه یونس اَمره از سال ۲۰۰۹ با هدف گسترش نفوذ فرهنگی ترکیه در ۳۶ کشور جهان از جمله ژاپن، روسیه، اردن، هلند آغاز به کار کرد و با موسسات فرهنگی و اجتماعیِ بومی این کشورها نیز همکاری می‌کند. عمر شعبه ایرانِ این موسسه به سه سال می‌رسد اما سامیل اوکال رئیس این موسسه کمتر از یک ماه است که به ایران آمده و از این حجم زبان‌آموز متعحب و شگفته زده شده است.

او به روزنامه الصباح گفته است: «ما نمی‌توانیم تمام تقاضاها را پاسخگو باشیم و تنها نیمی از حجم تقاضاها برای فراگیری ترکی استانبولی را پوشش داده‌ایم و دیگر متقاضیان را به سایر موسسات زبان معرفی می‌کنیم اما این زیان آموزان با توجه به متد آموزشی ما که بر اساس متد موسسات اروپایی است، تمایل دارند در این موسسه به فراگیری زبان بپردازند.»

با اینکه آذری یکی از لهجه‌های فراگیر در ایران است اما آذری‌زبان لزوماً نمی‌توانند زبان ترکی استانبولی را درک کنند و یا این ترکی استانبولی بنویسند و به همین دلیل آنها نیز بخشی از گروهی را تشکیل می‌دهند که متقاضی فراگیری زبان ترکی استانبولی هستند.

بنابر گفته مسئولان موسسه یونس اَمره ۸۰ درصد زبان آموزان این موسسه زنان ایران هستند که حداقل ۱۰۰ تن از آنها زنان خانه‌دار محسوب می‌شوند و عمدتاً با همان هدف فهم سریال‌های ترکیه‌ای در این کلاس‌ها ثبت‌نام کرده‌اند. یکی از این اشخاص که زنی ۵۰ ساله است، پس از تماشای سریال ترکی «عشق ممنوع» تصمیم گرفته در این کلاس ثبت نام کند و سایرین نیز چنین انگیزه‌هایی را مطرح می‌کنند.

به نظر می‌رسد وقت آن رسیده باشد تا درباره ابعاد این نفوذ فرهنگی اندکی به خود آمد و درک کرد که واقعاً سریال‌های ترکیه‎‌ای می‌توانند آثاری پیچیده‌تر از آنچه تصور می‌شد، داشته باشد و همه چیز با زدن کلمه خاموش ریسیور به پایان نمی‌رسد.