پایان زودهنگام رویاهای کودکانه/ ازدواج نزدیک به 2 هزار دانش آموز 9 تا 16 سال در مازندران

طبق آمارهایی مستند از منابعی موثق در آموزش و پرورش مازندران نزدیک به 2 هزار دانش آموز در سنین 9 تا 16 سالگی به خانه بخت رفته اند که این روند در حال گسترش به سمت مدارس راهنمایی است متاسفانه اکثر این ازدواج ها نیز به دلایل شرایط ناکافی طرفین، عدم آشنایی به موقع ولازم و بی تجربه گی طرفین به طلاق ختم شده است.

دستان کوچکش حتی برای قلم به دست شدن هم ترد و نازک است چه برسد برای بلند کردن آقا ابوالفضل که حالا 11 ماهه شده است. معصومه تنها 12 سال دارد و دو سال و نیم از ازدواجش با رمضان می گذرد. در این مدت با زندگی زناشوئی اُخت شده و خودش می گوید چیز زیادی از جهان نمی داند. او 6 ماه پس از ازدواج مدرسه را ترک کرده و حالا قرار است با کمک چند نفر از تحصیلکردگان روستا به صورت غیرحضوری به تحصیلش ادامه دهد.

ازدواج زودهنگام محصلان دختر و پسر یکی از موارد پیچیده آموزش و پرورش است.

طبق ماده ۵۳ آیین نامه اجرایی مدارس دانش آموزان متاهل می توانند با رعایت شرایطی در مدارس روزانه تحصیل کنند.

دانش آموزانی که ازدواج کرده اند طبق ماده ۵۳ آیین نامه اجرایی مدارس می توانند با  ۴ روشی که در این ماده آمده است ادامه تحصیل دهند.

تحصیل دانش آموزان در مدارس روزانه منوط بر رعایت سادگی کامل و خودداری از ابراز مسایل ازدواج با دیگر دانش آموزان است. حالا ایتنکه چطور یک ناظم یا معلم یا مدیر می خواهد بفهمد که در خلوت دختنران در مدارس چه می گذرد کسی نمی داند!

دانش آموزانی که متاهل شده اند طبق مقررات می توانند در امتحانات متفرقه شرکت کنند. یکی از بند های این آیین نامه تحصیل این دسته از دانش آموزان در مدارس بزرگسال است البته در صورت داشتن شرایط سنی مناسب با آن مقطع می توانند در مدارس روزانه ثبت نام کنند و بدون حضور در کلاس درس مانند سایرین در امتحانات شرکت نمایند و هر مدیری بر خلاف این آیین نامه عمل کند، مرتکب تخلف شده است.

این مسئله و دیدار با اهالی روستاهایی در مازندران که تعداد دختران و پسران نوجوان ازدواج کرده در آنها زیاد بود، ما را برآن داشت تا گزارشی در این باب تهیه کنیم. در یکی از دیدارهای میدانی به پسری 34 ساله بر خوردیم که نوه دار است و خودش هم دخترش را در 10 سالگی به خانه بخت فرستاده است.

وقتی ازآقا داوود پرسیدیم که آیا فکر نمی کند آغاز زندگی مشترک برای یک دختر 10 ساله زود باشد، می گوید: این در میان ما مرسوم است و تا به حال گذشتگان و پدران ما نیز به همین شیوه ازدواج کرده اند.

اوازدواج خودش راضی است و خاطره ای را تعریف می کنتد که دخترش شب ازدواج از ترس داماد به خانه پدری فرار کرده و تا صبح خوابش نبرده است. فردا صبح چند تن از اهالی محل دخترک را به خانه بختش باز می گردانند و از آن روز تا به حال دیگر کسی دختر را مشغول بازیگوشی و دویدن در دشت های زیبای این منطقه ندیده است.

طبق آمارهایی مستند از منابعی موثق در آموزش و پرورش مازندران نزدیک به 2 هزار دانش آموز در سنین 9 تا 16 سالگی به خانه بخت رفته اند که این روند در حال گسترش به سمت مدارس راهنمایی است.

متاسفانه اکثر این ازدواج ها نیز به دلایل شرایط ناکافی طرفین، عدم آشنایی به موقع ولازم و بی تجربه گی طرفین به طلاق ختم شده است. هرچند آمارهایی مستند در این زمینه منتشر نشده اما تحقیقات میدانی و پرس وجو از افرادی که به آمارها دسترسی دارند نشان می دهد که سهم طلاق در ازدواج های زودهنگام در مازندران اصلا کم نیست.

محمد شعبانی؛ معاون فرهنگی و پرورشی آموزش و پرورش مازندران دتحصیل در مدارس بزرگسال و تحصیل غیرحضوری را دو راهکار پیش بینی شده در قانون برای محصلین متاهل اعلام کرد.

وی با بیان اینکه اگر دانش آموزی متاهل بخواهد در مدرسه ای عادی تحصیل کند باید خودش و اولیایش تعهد بدهند افزود: این تعهد مبنی بر این است که آنها از مسائل خصوصی زندگی زناشوئی خود در مدرسه حرف نزنند و به نوعید تفاوت خود را به رخ نکشند.

معاون فرهنگی و پرورشی آموزش و پرورش مازندران اظهار داشت: اگر مواردی خلاف آنچه در تعهد کتبی آمده است اتفاق بیافتد مدیر مدرسه ملزم به برخورد با دانش آموز خاطی است.

شعبانی:مراقبت و مشاوره به جای جاسوسی!

شعبانی نظارت و همدلی مشاوران را در راستای کنترل رفتارها و آموزش این دانش آموزان الزامی دانست و گفت: مربیان و مشاوران باید نظارت و آموزش را در دستور کار خود قرار دهند نه اینکه جاسوسی کنند، چون این بچه ها دانش آموزانی خاص هستند که نیاز به مراقبت دارند..

وی افزود: آئین نامه پوشش اسلامی در مدارس چه برای دختران و چه برای پسران روشن است و همه باید این آئین نامه ها را رعایت کنند که دانش آموزان متاهل نیز از این قائده مستثنی نیستند.

شعبانی با بیان اینکه بحث ازدواج ها به مدارس راهنمایی نیز کشیده شده است گفت: بسیاری از این ازدواج ها بر مبنای احساسات است و همانگونه که شما هم اشاره کردید بسیاری از آنها به طلاق منجر می شود چون طرفین آموزش های لازم زندگی زناشوئی را ندیده اند و بر اساس سنت ها و از روی احساسات ازدواج کرده اند.

معاون فرهنگی و پرورشی آموزش و پرورش مازندران توانمندسازی خانوادها  و آموزش های لازم را یکی از راه های کنترل ازدواج های زودهنگام و بدون پشتوانه لازم دانست و تصریح کرد: رسیدن دانش آموزان به سن بلوغ برای ازدواج کفایت نمی کند بلکه آنها باید تجربیات کافی احساسی و مالی را نیز پشت سر بگذارند و یک جانبه به موضوع ازدواج نگاه نکنند.

شعبانی:با ازدواج زودهنگام موافقم اما…

شعبانی که خود از موافقان ازدواج زودهنگام است آن را با رعایت شرایطی از قبیل آموزشهای کافی، رسیدن به بلوغ فکری در کنار بلوغ جسمی و فراهم شدن زمینه های لازم برای هر دو خانواده و زوجین می داند و توضیح می دهد: نباید بدون مطالعه و در نظر گرفتن جمیع جوانب دست به چنین اقدامی زد چون آمارها نشان می دهد طلاق در این موارد زیاد است.

این مدیر فرهنگی درباره نقش آموزش و پرورش درباره ازدواج های زودهنگام و ارائه مشاوره برای به موفقیت رسیدن آنها گفت: ما از لحاظ قانونی و حقوقی هیچ راهی نداریم که خانواده ای را مجبور کنیم که مانع ادامه تحصیل فرزندشان پس از ازدواج نشوند، اما این به معنای سلب مسئولیت از آموزش و پرورش نیست و نباید به این بهانه از مسئولیت شانه خالی کنیم!

شعبانی:نباید بگذاریم روابط به خیابان کشیده شود

وی ادامه داد: من نگران هستم و تاکید دارم نگذاریم کار به جایی برسد که آسیب مستولی شود و بعد به فکر راه چاره باشیم، مشاور در مداس اولین وظیفه اش مراقبت و پیگیری است و بعد مقابله و درمان!

شعبانی از افزایش تعداد و کیفیت آموزش های پرورشی در مدارس پس از روی کار آمدن دولت تدبیرو امید در استان خبر داد و اظهار داشت: باید حوزه پرورشی که متاسفانه در گذشته آسیب فراوانی دیده است ترمیم شود و اجازه ندهیم روابط دختر و پسر به خیابان کشیده شود.

معاون فرهنگی و پرورشی آموزش و پرورش مازندران در پایان بزرگ ترین دغدغه آموزش و پرورش مازندران را آگاه سازی خانواده ها و دانش آموزان دانست و گفت: ازدواج زودهنگام به شروطی خوب است وگرنه آسیب زا خواهد بود.

دکتر براری: تنها بلوغ جسمی مد نظر اسلام نبوده است

دکتر وحید براری ؛ معاون پیشگیری از جرم دادگستری مازندران نیز از جمله افرادی بود که در این پرونده به ما پیوست. این متخصص متبحرعلوم اجتماعی و رفتاری درآغاز گفت: اگرچه ازدواج زودهنگام سفارش دین مبین اسلام است اما تاکید دین ما تنها بر این نیست که دختر را در 9 سالگی به خانه بخت بفرستیم.

وی افزود:از لحاظ رفتارشناسی و روانشاختی ثابت شده است که 5 شاخصه شخصیتی از جمله:  جسمی، شناختی، اجتماعی ،عاطفی و معنوی باید در کنار هم قرار گیرند تا ازدواجی موفق شکل بگیرد در حالیکه این 5 ضلع در سنین پائین به ندرت در کنار هم قرارمی گیرند و حتی سه ضلع آن هم به زحمت جور می شود.

معاون پیشگیری از جرم دادگستری مازندران اظهار داشت: متاسفانه درازدواج های زودهنگام اکثرا تنها بلوغ جسمی در نظر گرفته می شود و این در حالی است که ما در قوانین مجازات در سال 92 نیز به رشد تدریجی اشاره کرده ایم.

وی افزود: به عنوان مثال ما تا 18 سال در قوانین تعزیری( مثل شلاق) محدودیت های فراوانی داریم.

دکتر براری:ازدواج های زودهنگان عموما احساسی است

دکتر براری افزود: اکثر ازدواج های زودهنگام احساسی و بر پایه سنت های ماست، اما بُعد شناختی و معنوی در آنها اصلا وجود ندارد یا بسیار ناقص شکل گرفته است . به همین دلیل به طلاق منجر می شود.اصلی ترین دلیل ختم به طلاق شدن ازدواج های زودهنگام نیزعدم تکمیل این پازل 5 گانه است که نه در جامعه به صورت کافی آموزش داده می شود ونه در خانواده ها درونی شده است.

معاون پیشگیری از جرم دادگستری مازندران افزود: حتی اگر این ازدواج ها به طلاق ختم نشود بازهم بسیار دیده شده است که فرزندان ناموفقی از لحاظ تربیتی از آن بیرون آمده که این خود آسیب ثانویه چنین ازدواج هایی است.

وی در پایان بر سه کارکرد رشدی(تغذیه وعاطفه)، جامعه پذیری( ارزش ها و هنجارها) و کنترلی( شیوه اجرای ارزش ها) اشاره کرد و گفت: هر سه این موارد، هم در مدارس ما و هم در خانوادها و هم در سطح جامعه باید درنظر گرفته شود.

معصومه هیچ کدام از این نظرات کارشناسی را نشنیده و در کودکی خودش از فرزندش مراقبت می کند و لابد در خواب رویای دویدن به دنبال پروانه ها و چشم دوختن به تخته سیاه مدرسه را می بیند. روزهایی که خیلی زودتر از او پیر شدند و او نیز بی آنکه حواسش باشد از کنار آنها گذرانده شد!/وارش نیوز- عالین نجاتی