تا روز ۱۷ آذر ، ۱۰۳ روزهوای ناسالم برای گروههای حساس پایتخت نشین

کیاپرس : تهران جمعهای سیاه را شروع کرد. سنگینی آلودگی بر روز تعطیل پایتخت آنقدر بالا بود که سازمان هواشناسی کشور نسبت به کاهش کیفیت هوا در تهران و کرج طی روزهای جمعه و شنبه اعلام خطر و هشدار نارنجی صادر کرد و بعد از آن هم «کمیته اضطرار آلودگی هوای تهران» در استانداری تشکیل شد و مقاطع ابتدایی و متوسطه استانهای تهران و البرز برای روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل اعلام شدند.

به گزارش کیاپرس به نقل از روزنامه پیام ما ،همه آنچه در بالا خواندید اما نه در روزهای گذشته و نه حتی در سالهای گذشته خبری جدید نبودهاند. ابر آلودگی مدتهاست بر فراز کلانشهرها خانه کرده و تنها اتفاق رخ داده هم برگزاری جلسات و تعطیلی مدارس یا ادارات دولتی بوده است.
گرد و غبار هم در سالهای اخیر بر حجم آلودگی اضافه شده و مسئولان هم برای حل مشکل تنها وظایف یکدیگر را یادآور میشوند و در نهایت هیچ ارگانی بدون پذیرش مسئولیت راهی برای برونرفت از این وضعیت مرگ خاموش متصور نیست. این موارد در کنار افزایش مرگ و میر انسانها در اثر آلودگی و تبعات اقتصادی ناشی از آن صرفا تکرار دردی است که اغلب شهروندان ایرانی آن را تجربه میکنند.
وضعیت از روز پنجشنبه رو به سختی گذاشت. غلظت آلایندهها تا ساعت ۱۳ روز پنجشنبه (۱۷ آذرماه) در وضعیت ناسالم برای گروههای حساس بود اما از ساعت ۱۴ با رسیدن به عدد ۱۵۱ در شرایط ناسالم برای تمامی گروهها قرار گرفت که این وضعیت تا ساعت ۶ صبح جمعه ادامه داشت. تنها از ساعت ۷ تا ۸ کیفیت هوا در شرایط آلودگی برای گروههای حساس قرار گرفت اما دوباره از ساعت ۹ جمعه وضعیت هوای تهران با رسیدن به عدد ۱۵۵ به رنگ قرمز درآمده و برای همه آلوده شد.
سازمان هواشناسی هم روز جمعه هشدار نارنجی را که برای آمادهباش دستگاههای مسئول برای مقابله با یک پدیده خسارتزا صادر میشود، منتشر کرد: «تداوم و تشدید پایداری هوا، افزایش غلظت آلایندهها و کاهش کیفیت هوا از جمعه تا شنبه (۱۸ تا ۱۹ آذرماه) در تهران و کرج ادامه دارد. بر اثر این مخاطرات احتمال افزایش غلظت آلایندهها، کاهش کیفیت وضع هوا در حد ناسالم برای تمام گروهها وجود دارد.»رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت: هزینه مرگهای منتسب به آلودگی هوا ۸.۲ میلیارد دلار در سال است که تقریباً ۱۰ درصد از این مبلغ یعنی ۸۰۰ میلیون دلار این هزینهها به سیستم بهداشتی و درمانی کشور تحمیل میشود
سازمان هواشناسی همچنین برای کاهش آسیبهای احتمالی کاهش تردد خودروها و کنترل فعالیت واحدهای صنعتی، مدیریت منابع آلاینده، تاکید بر عدم تردد غیرضروری برای تمام گروهها، پرهیز از فعالیت فیزیکی و ورزشی در فضای باز، اتخاذ تدابیر مدیریتی لازم برای جلوگیری از افزایش غلظت آلایندهها تا حد بسیار ناسالم را توصیه کرده است.
تشدید وضعیت در نهایت باعث شد تا مدارس ابتدایی و متوسطه برای دو روز متوالی تعطیل اعلام شوند و این در حالی است که تا ۱۷ آذر، ۱۰۳ روز هوای ناسالم برای گروههای حساس در تهران به ثبت رسیده است. سال گذشته در تهران ۶۱ روز هوای ناسالم برای گروههای حساس ثبت شد و این یعنی افزایش بیش از ۱.۵ برابری آلودگی هوا.
در سالی که سه ماه تا پایانش مانده به ترتیب ۲ روز هوای بسیار ناسالم و ۲ روز هوای خطرناک ثبت هم شده است. در حالیکه سال گذشته هیچ روزی در این دو وضعیت اعلام نشد.در حالی نام استانهای تهران و البرز به عنوان استانهایی با وضعیت قرمز نام برده میشود که استان اراک هم وضعیت بهتری ندارد و هوای اراک هم در وضعیت ناسالم قرار دارد. فعالان محیط زیست در سالهای اخیر نسبت به مازوتسوزی در شازند اراک هشدار دادهاند
آلودگی در نقاط دورتر از پایتخت
در حالی نام استانهای تهران و البرز به عنوان استانهایی با وضعیت قرمز نام برده میشود که استان اراک هم وضعیت بهتری ندارد و هوای اراک هم در وضعیت ناسالم قرار دارد. فعالان محیط زیست در سالهای اخیر نسبت به مازوتسوزی در شازند اراک هشدار دادهاند.آنطور که مدیرعامل مؤسسه محیط زیستی سبزاندیشان اراک به ایلنا گفت: «هر سال به بهانههایی از جمله اینکه سوخت مازوت در این نیروگاه موقتی است، در نیروگاه شازند سوخت مازوت مصرف میشود.»
حمید اخوان گفت: «متاسفانه مازوتسوزی در نیروگاه حرارتی شازند نه تنها کاهش پیدا نکرد، بلکه از حجم ۳۰۰ میلیون لیتر سوخت مازوت در سال ۱۳۹۹ به حجم ۴۷۰ میلیون لیتر مازوتسوزی در سال ۱۴۰۰ رسید.»در هفتهای که گذشت اهواز لقب آلودهترین کلانشهر را از آنِ خود کرد و بر اساس اطلاعات مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست از هشت کلانشهر کشور در روز ۱۴ آذر، اهواز به عنوان آلودهترین کلانشهر با آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون و رسیدن به عدد ۱۳۴ شناخته شد و پس از آن اصفهان آلودگی هوا برای گروههای حساس را با رسیدن به عدد ۱۰۶ و آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون تجربه کرده است.
خسارت ۸.۲ میلیارد دلاری آلودگی هوا به کشور
تحقیقات درباره اثرات آلودگی بر سلامتی بارها انجام گرفته و از اثرات سوء ناشی از آلودگی اعلام شده است. با این حال آخرین آمار در این حوزه را رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در سی ام آبانماه داد. به گفته عباس شاهسونی، هزینه مرگهای منتسب به آلودگی هوا ۸.۲ میلیارد دلار در سال است که تقریباً ۱۰ درصد از این مبلغ یعنی ۸۰۰ میلیون دلار این هزینهها به سیستم بهداشتی و درمانی کشور تحمیل میشود.
به گفته او، در ۲۷ شهر کشور با جمعیت تقریبی ۳۵ میلیون نفر، مطالعات وزارت بهداشت نشان داده که سالانه ۲۰ هزار و ۸۰۰ مرگ منتسب به آلودگی رخ میدهد: «در سال ۱۴۰۰ در ۲۷ شهر بررسیشده، تقریباً در ۱۶.۷ درصد از روزهای سال شاخص آلودگی هوا در محدوده هوای «پاک» قرار داشته است؛ ۶۲.۶ درصد از روزهای سال در محدوده هوای قابل قبول، ۱۶.۵ درصد در محدوده هوای ناسالم برای گروههای حساس، ۲.۴ درصد از روزهای سال در محدوده هوای ناسالم برای همه گروهها و ۰.۴۲ درصد در محدوده هوای بسیار ناسالم و ۰.۴۱ درصد روزهای سال در محدوده هوای خطرناک بوده است.»
او همچنین با اعلام اینکه هوای پاک در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹، به میزان ۵ درصد کاهش یافته است گفت: «در سال گذشته شهر تهران فقط دو روز هوای پاک و خوب داشته است و موتورسیکلتها بهویژه موتورهای فرسوده بیشترین نقش را در آلودگی هوا دارند. خودروها و کامیونهای فرسوده نیز جزو مهمترین منابع انتشار آلودگی هوا در شهرها هستند. به طور کلی منابع متحرک ۶۰ درصد و منابع ثابت ۴۰ درصد در آلودگی هوا نقش دارند.»
رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی مبنی بر نقش وزارت بهداشت در کاهش آلودگی هوا عنوان کرد: «وزارت بهداشت مسئول اعلام شرایط اضطرار است که این کار را در دانشگاههای علوم پزشکی انجام میدهد؛ برآورد مرگهای منتسب به آلودگی هوا و هزینههای ناشی از آن از وظایف دیگر وزارت بهداشت است که تدوین گزارشهای آن سالانه انجام میشود؛ این گزارشها به مجلس و دولت و نهادهای نظارتی ارسال میشود تا در سیاستگذاریها از این اطلاعات استفاده شود؛ البته مسئولیت نظارت بر حُسن اجرای قانون هوای پاک بر عهده سازمان حفاظت از محیط زیست است.»
در این سالها اما هیچ یک از ارگانها وظایف محوله در حوزه آلودگی هوا را به درستی انجام ندادند. آژیرهای قرمز آلودگی حالا دیگر مختص فصل سرد سال نیستند و در فصل گرم سال هم آلایندههای مختلف سلامت مردم را نشانه گرفتهاند. با این حال گویا تنها راهی که برای خروج این معضل در تمامی کلانشهرهای کشور در نظر گرفته شده تعطیل کردن مدارس و یا ادارات دولتی است.