به گزارش کیاپرس  و به نقل از هلث دی؛  نتایج یک کارآزمایی بالینی کوچک نشان می‌دهد که یک واکسن جدید، که برای هدف قرار دادن یک جهش رایج ژنی مرتبط با سرطان ساخته شده، می‌تواند به جلوگیری از بازگشت سرطان‌های تهاجمی پانکراس کمک کند.

سرطان پانکراس یکی از مرگبارترین سرطان‌هاست و طبق اعلام انجمن سرطان آمریکا، نرخ بقای پنج‌ساله‌ی آن حدود ۱۳ درصد است. همچنین، مؤسسه ملی بهداشت آمریکا می‌گوید که تا ۸۰ درصد موارد پس از درمان، دوباره عود می‌کنند.

دکتر زِو واینبرگ، یکی از سرپرستان این کارآزمایی و هم‌مدیر برنامه‌ی انکولوژی گوارشی در دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس، به شبکه NBC گفت: «اگر از من بپرسید کدام بیماری بیش از همه به راهی برای پیشگیری از عود نیاز دارد، می‌گویم همین یکی.»

این واکسن آزمایشی، جهش‌های ژن KRAS را هدف می‌گیرد؛ جهش‌هایی که به گفته مرکز سرطان MD اندرسون دانشگاه تگزاس، در حدود ۲۵ درصد همه سرطان‌ها دیده می‌شوند — از جمله در حداکثر ۹۰ درصد سرطان‌های پانکراس و حدود ۴۰ درصد سرطان‌های روده بزرگ.

در حالی که این جهش‌ها مدت‌ها غیرقابل درمان با دارو در نظر گرفته می‌شدند، پژوهشگران اکنون راه‌های جدیدی برای هدف قرار دادن آن‌ها پیدا کرده‌اند.

واکسن موسوم به ELI-002 2P از زنجیره‌های کوتاه اسیدهای آمینه (پپتیدها) استفاده می‌کند تا سیستم ایمنی را آموزش دهد سلول‌های دارای جهش KRAS را شناسایی و نابود کند.

برخلاف بسیاری از واکسن‌های سرطانی که برای هر بیمار به‌طور اختصاصی ساخته می‌شوند، این واکسن به‌صورت «آماده برای استفاده» طراحی شده و نیازی به تعیین توالی ژن تومور پیش از مصرف ندارد.

مرحله اول این مطالعه — که ۱۲ اوت در نشریه Nature Medicine منتشر شد — شامل ۲۰ بیمار مبتلا به سرطان پانکراس و ۵ بیمار مبتلا به سرطان روده بزرگ بود. همه بیماران دارای جهش KRAS بودند و پیش‌تر جراحی و شیمی‌درمانی را پشت سر گذاشته بودند.

آزمایش خون پس از جراحی، شواهد میکروسکوپی از بیماری باقی‌مانده را نشان داد — سلول‌های سرطانی‌ای که آن‌قدر کوچک بودند که در اسکن‌ها دیده نمی‌شدند، اما می‌توانند باعث گسترش و عود بیماری شوند.

پس از جراحی، شرکت‌کنندگان حداکثر شش دوز «آماده‌سازی» واکسن را دریافت کردند و ۱۳ نفر از آن‌ها تزریق‌های یادآور نیز داشتند. کل فرآیند حدود شش ماه طول کشید.

نتایج به‌دست‌آمده:

• ۸۵ درصد (۲۱ نفر از ۲۵ شرکت‌کننده) به جهش‌های KRAS پاسخ ایمنی نشان دادند.

• حدود دوسوم از این افراد پاسخ کافی برای پاک‌سازی سلول‌های باقی‌مانده داشتند.

• نزدیک به ۷۰ درصد ایمنی نسبت به اهداف توموری دیگری که در واکسن نبود، پیدا کردند.

• چند «فراپاسخ‌دهنده» (super-responders) واکنش ایمنی استثنائی و بهترین نتایج درمانی را داشتند.

در گروه سرطان پانکراس، بیماران به‌طور میانگین ۲۹ ماه زنده ماندند و بیش از ۱۵ ماه پس از واکسیناسیون بدون عود بیماری بودند. واینبرگ گفت: «این آمار بسیار بالاتر از نرخ‌های معمول در سرطان‌های قابل‌جراحی است.»

ساخت واکسن‌های سرطانی دشوار بوده، زیرا سلول‌های سرطانی پروتئین‌های زیادی را با سلول‌های سالم به اشتراک می‌گذارند و یافتن اهداف ایمن را سخت می‌کند. اما پیشرفت‌های اخیر در فناوری mRNA و سرعت بالاتر تعیین توالی ژن، اکنون امکان ساخت واکسن‌های سرطانی مؤثرتر را فراهم کرده است.

پپتیدهای این واکسن همچنین یک «دم» خاص دارند که به ماندگاری آن‌ها در غدد لنفاوی — جایی که سلول‌های ایمنی فعال می‌شوند — کمک می‌کند؛ ویژگی‌ای که واکسن‌های پپتیدی قبلی نداشتند. این توضیح را استفانی دوگان، دانشیار مؤسسه سرطان دانا-فاربر در بوستون، که در این مطالعه نقشی نداشت، ارائه داد.

به گفته پژوهشگران، برای تأیید این یافته‌ها تحقیقات بیشتری لازم است و هم‌اکنون یک کارآزمایی فاز دوم در حال انجام است تا واکسن با مراقبت استاندارد مقایسه شود.

دوگان افزود: «این واقعیت که بقای طولانی‌مدت به‌طور واقعی با پاسخ سلول‌های T همبستگی دارد، نشان می‌دهد که واکسن این اثر را ایجاد کرده است. ایده‌ی اینکه می‌توان KRAS را هدف قرار داد، واقعاً هیجان‌انگیز است.»