طشت‌گذاری؛ آیین حفظ حرمت آب
|
||
| کیا پرس:آذری‌زبان‌ها برای اینکه اخلاص خود را به آن مظلوم کربلا با احترام نهادن به یکی از نمادهای واقعی کربلا یعنی همان آب و آبرسانی و ظروف آن که همان طشت است، نشان می‌دهند.
طشت‌گذاری رسمی‌ترین مراسم استقبال از محرم آذری زبان‌ها است به مناسبت محرم برگزار می‌شود. آذری‌زبان‌ها نیز مراتب اخلاص و صفای خود را به آن مظلوم کربلا با احترام نهادن به یکی از نمادهای واقعی و مهم کربلا یعنی همان مقوله آب و سقایت و آبرسانی و ظروف آن که همان طشت است، نشان می‌دهند. بعضی از پژوهشگران تاریخ اردبیل بر این باور هستند که آئین طشت‌گذاری به مناسبت آغاز روزهای عزاداری شهدای کربلا، فقط در شهر اردبیل دارای سابقۀ تاریخی است. البته این نکته را نیز باید یادآور شد که به لحاظ قدمت تاریخی شاید اردبیل دارای این سابقه طولانی باشد لیکن در دیگر شهرهای کشور همچون شهرستان قائم‌شهر اکنون بیش از ۷۰ سال است که این مراسم اجرا می‌شود طشت‌گذاری معمولاً از روزهای ۲۷ ذی‌الحجه تا اول ماه محرم در نزدیک به ۲۰۰ مسجد اردبیل برگزار می‌شود و این تاریخ در شهرهای دیگر کشور نیز متفاوت است. امام جماعت کانون فرهنگی و هنری صهبای مسجد جامع آذربایجانی‌های مقیم قائم‌شهر در گفت‌وگو با ایسنا، خاطرنشان کرد: نخستین طشت‌گذاری رسمی در شهر اردبیل، روز ۲۷ ذی‌الحجه پس از نماز مغرب و عشا در مسجد جامع این شهر برگزار می‌شود و سپس در روزهای باقی‌مانده، دیگر محلات هم اقدام به برگزاری این مراسم می‌کنند. حجت‌الاسلام نورالدین رضایی با بیان اینکه مراسم طشت‌گذاری نشانگر و نماد چه موضوعی است، اظهار کرد: دلایل متعددی از قبیل حرمت مسئله آب در محرم و یا نماد آبرسانی به عزاداران حسینی و نمی‌توان فقط به آبرسانی عزاداران و یا مسئله اهمیت آب در غیر از محرم اکتفا کرد. وی با اشاره به اینکه این مراسم که با حضور ریش‌سفیدان و روسای امنا همه مساجد آذری و هیئت‌های عزاداری برگزار می‌شود، تصریح کرد: طشت‌ها را پس از شستن تشت و تزیین با پارچه‌های سبز با همراهی جوانان و در میان ازدحام جمعیت به دوش گرفته تا بر روی سکوی خاصی که قبلاً تهیه شد قرار دهند، سپس عزاداران حسینی با کوزه‌های آب و دیگر وسائل در میان جمعیت حضور می‌یابند. امام جماعت مسجد جامع آذربایجانی‌های مقیم قائم‌شهر، اضافه کرد: عزاداران آب‌های داخل ظرف‌ها را درون طشت‌ها خالی می‌کنند و معمولاً عزاداران برای رفع تشنگی در طول ایام عزاداری از آب‌ها می‌نوشند، به شفا بخش بودن این آب نیز اعتقاد ویژه دارند و آن را به عنوان تبرک به خانه‌های خود می‌برند. وی در باره فلسفه طشت‌گذاری با اشاره به اینکه امام حسین (ع) دستور دادند، مشک‌های آب را بیاورند و امر کردند همه مشک‌ها را، حتی آنچه را که در خیمه‌ها بود هم حاضر کنند، شرح داد: سپس ایشان طشت‌ها را در مقابل سپاه حُر قرار داد و فرمودند آب مشک‌ها را درون طشت‌ها ریخته و سپاهیان حُر از آن بنوشند و دستور دادند حتی مرکب‌های آنان هم از آب بنوشند. رضائی ادامه داد: علی بن طاعان محاربی می‌گوید من آخرین نفر از سپاهیان حُر بودم که آمدم سهمیه آب خود را بردارم همۀ آنها آب را نوشیدند و من تنها در مقابل امام حسین(ع) قرار گرفتم، ترس تمام وجودم را فرا گرفت، اباعبدالله (ع) دستور دادند مشکی آب به او بدهید تا آب بنوشد، گفت مشک را گرفتم لیکن از وحشت و ترس مشک را بر عکس گرفته و آب بر روی لباسم ریخته می‌شد، چرا که مقام و قداست امام حسین (ع) مرا به وحشت انداخته بود، در این حال بود که حضرت اباعبدالله (ع) چون حال مرا دریافتند، خود مشک را برداشتند و چانه‌ام را نگه داشتند و سرمشک را بر دهانم قرار دادند و فرمودند بنوش، بنابراین بهترین فلسفه طشت‌گذاری را می‌توان از این روایت استنباط کرد. وی با بیان اینکه معتبرترین سند تاریخی به نقل از مورخین اردبیلی در خصوص قدیمی‌ترین طشت‌گذاری که مربوط به قاجاریه و عصر صفویه و موقوفه “مسجد چاقوسازان” در پیچاقچی بازار اردبیل است، تصریح کرد: دورتادور این طشت طرح‌هایی از گل و گیاه و ماهی و جمله «وقف شد به نام عباس به سال ۱۳۰۸» حکاکی شد. رضائی با اشاره به اینکه این مراسم نمادین قدمتی بیش از ۴۰۰ سال در ایران دارد، خاطرنشان کرد: هر ساله مراسم طشت‌گذاری با شکوهی هرچه بیشتر در بسیاری از شهرهای آذری و دیگر شهرهای کشور همچون تهران و استان‌هایی مانند مازندران به وِیژه در شهرستان قائم‌شهر که دارای مساجد ۹ گانه آذری است، برپا می‌شود./ایسنا
|
