همدلی ، چرا ؟ و چگونه ؟
کیاپرس به نقل از ماهنامه صلابت :همدلی و همزبانی ، چرا ؟ و چگونه ؟
سال ۱۳۹۴ از طرف رهبری معظم انقلاب ، سال ” دولت و ملت ، همدلی و همزبانی ” نام گرفت. پر واضح است که این نامگذاری ها:
۱-صرفا بدین منظور نیست که آنچه بر آن مترتب است در همان سال مورد لحاظ باشد و در سال های بعد به فراموشی سپرده شود.
۲- به این معنی نیست که در گذشته کاملا مورد بی توجهی قرار گرفته و از این پس باید مورد توجه قرار گیرد.
۳- اینگونه نیست که صرفا یک نامگذاری تشریفاتی و معمولی باشد بلکه اهدافی که از این نامگذاریها تعقیب
می شود ، عبارتند از:
الف- برای همه سالها جاری و ساری است.
ب- برای عمل به آنچه از این نامگذاری ها بر می آید، مبانی دقیق و روشن آن تبیین شده ، و راهکار های عملیاتی آن مدون گردیده و در هر سال مبنای عمل قرار گیرد.
ج- تنبه و توجه دادن به فرصت های بسیار اساسی و مغتنمی که به نظر می رسد عمیقا به آن توجه نمی شود و بیم آن می رود که با مرور زمان، مورد غفلت قرار گرفته و موجبات خسارت پدیدار شود.
ماهنامه صلابت به لحاظ اهمیت زیادی که برای این نامگذاری راهبردی و کلیدی قائل است ، این موضوع را تیتر نخست اولین شماره خود قرار داده و مطالبی را خدمت خوانندگان محترم عرضه می دارد.
بهتر است برای نمایاندن اهمیت و تاثیر همدلی از کلام وحی بهره ببریم.خداوند پیروزی رسول مکرم اسلام در مقابل کفار را به امر مهم یاری و نصرت الهی که به شکل یاری مومنین جلوه گر است مربوط می داند.
اگر چه دشمن بسیار حیله گر بوده و از کثرت عِده و عُده برخوردار باشد ، اما در مقابل یاری خدا چیزی به حساب نمی آید و این یاری توسط مومنان ظهور می یابد آنجا که می فرماید:
وَ إِنْ یُریدُوا أَنْ یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اللَّهُ هُوَ الَّذی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنینَ و اگر بخواهند تو را بفریبند ، یاری خدا تو را بس است، او کسی است که تو را با یاری خود و به وسیله مومنان نیرومند گردانید.
آنگاه قرآن کریم در آیه بعد رمز اصلی تجلی قدرت خویش را چنین توصیف می کند که چون آنان از همدلی و الفت بهره مندند، گویی که قدرت چند نفر ، در قدرت یک تن ظاهر می گردد و چنین گروهی با هم افزایی قدرتشان افزایش می یابد ، و این خاصیت الفت و همدلی است ،در حالیکه اینان ، قبل از ایمان از چنین قدرتی برخوردار نبودند ایمان به آنان الفت بخشید ،و الفت به آنان قدرت داد ،و قدرت آنان که همان قدرت خداست باعث پیروزی پیامبر گردید . و چنین می فرماید:
وَ أَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ ما فِی الْأَرْضِ جَمیعاً ما أَلَّفْتَ بَیْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لکِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَیْنَهُمْ إِنَّهُ عَزیزٌ حَکیمٌ
و میان دلهایشان الفت انداخت که اگر آنچه در روی زمین است همه را خرج می کردی نمی توانستی میان دلهایشان الفت برقرار کنی ولی خدا بود که میان آنان الفت انداخت چرا که او عزیز و حکیم است.
برداشت دیگری که از این آیه می توان نمود این است که ، الفت و همدلی ، یک امر مادی نیست که با پول و امورات مادی و دنیوی حاصل شود ، بلکه یک مقوله معنوی و الهی است ، با این نگاه جامعه به دو دسته تقسیم می شود:
۱- جامعه دنیا محور ۲- جامعه دین محور
جامعه دنیا محور
در جامعه دنیا محور برای تشکیل اجتماعات باید با عوامل مادی تشکیلات اجتماعی پدید آید ، در چنین جامعه ای اگر چه ظاهرا تجمعی حاصل می شود ، اما دلها با هم الفت ندارند ، و چنین جامعه ای شکننده است. جامعه دنیا محور به چیزی جز منفعت دنیایی نمی اندیشد ، به شدت آسیب پذیر است ،زیرا منفعت های دنیایی گوناگون است پس راه حصول منفعت های دنیایی نیز گوناگون است، لذا گرایش اجتماعی چنین جامعه ای نیز مختلف است ،صداهای متعددی در جهت های متعدد شنیده می شود ، اگر اندک زمانی به دلایلی در یک جهت قرار گیرد اما به خاطر تعلقات قلبی گوناگون ، دوام نخواهد داشت ، پراکندگی تعلقات پراکندگی جامعه را سبب می شود ، اگر چه ظاهرا زیر لوای یک پرچم باشند ، چنانچه قرآن کریم می فرماید:
تَحْسَبُهُمْ جَمیعاً وَ قُلُوبُهُمْ شَتَّی ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا یَعْقِلُونَ
آنان را متحد می پنداری در حالیکه دلهایشان پراکنده است ، زیرا آنان مردمانی اند که تعقل نمی کنند.
جان گرگان وسگان از هم جداست متحد جان های مردان خداست
قرآن کریم علت شکنندگی و علت عدم الفت و همدلی آنان را در دوری از عقلانیت بیان می فرماید.جامعه دنیا محور اهل اندیشه نیست، به بعد عقلانی وجود انسان توجه ندارد ، عقلانیت فراموش شده و هر چه هست مظاهر دنیوی و نفسانیت است.
جامعه دین محور
در جامعه دین محور حاکمیت ازآن خداست و مشخصه بارز آن ، ایمان است. در چنین جامعه ای عقلانیت حکم فرماست و قانون در عین جریان مستمرش ، فصل الخطاب است. و چون دستور الهی در قالب قانون و با هدایت عقل و با خواست قلبی عجیبی به نام ایمان در جریان است ،نورانیتی حاصل می گردد که در اثر تابش آن دل های عزت طلب ، حکمت خواه و کمال جو را متصل کرده و چنان الفت ، همدلی و مودتی برقرار می شود که گویی تمام جامعه یک تن می شود ، این سرمایه عظیم هرگز با دلار به دست نمی آید ، با بمب حاصل نمی شود ، با دیکتاتوری تحقق نمی یابد ، چنین ملتی جلوه گاه روشن عزت و حکمت الهی است که انسان های شیطان صفت جهان خوار را نه تنها یارای مقابله با آنان نیست ، بلکه در دل از چنین ملتی در هراسند ، خداوند بزرگ در این باره خطاب به مومنان چنین می فرماید: لَأَنْتُمْ أَشَدُّ رَهْبَهً فی صُدُورِهِمْ مِنَ اللَّهِ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا یَفْقَهُونَ قطعا شما در دل های آنان بیش از خدا مایه هراسید ، چرا که آنان مردمانی اند که نمی فهمند.
آمریکا وصهیونیست بین الملل چون قدرت پوشالی و تو خالی اند خجالت می کشند که بگویند ما از حضور مردم ایران در صحنه ، در هراسیم ، ترس خویش و خجالت خود را پشت بهانه های انرژی هسته ای ، حقوق بشر و…… پنهان می کنند و به ملت ایران تهمت ناروا می زنند و به اصطلاح جنگ روانی به راه
می اندازند تا مثلا اجماع جهانی را بدست آورند . این موضع انفعالی و مذبوحانه در اثر چیست ؟ پاسخ را آیه چنین می فرماید: چون نمی فهمند ، از عقل تهی و بی بهره اند .مقابله آنان با ایران اسلامی مقابله جهل با عقل است . آیا جهل را یارای هزیمت عقل است؟ هرگز ، همدلی منبعث از عقلانیت و نور ایمان و اراده الهی، نعمتی بسیار گرانقدر است که تضمین قطعی پیروزی جامعه دین محور است.
ضرورت تعمیق همدلی
با دقت در کلام الهی اهمیت و تاثیر همدلی و الفت روشن گردید ، ملت قهرمان ایران تا کنون با همه گرایش های مذهبی ، قومی ، زبانی و نژادی ، حزبی و گروهی ، نشان داده که یک ملت همدل و متحد است ولی شرایط حساس کشور به گونه ای است که نیاز به همدلی و همزبانی دولت و ملت بیش از هر زمان دیگر احساس می شود زیرا در عرصه خارجی مخدوش کردن چهره اسلام و ایران در راس برنامه های آمریکا و صهیونیست بین الملل قرار دارد که با همکاری بعضی دولت های زیاده خواه غربی و همراهی بعضی دولت های عنود و کج اندیش منطقه در دست اجراست، و آنچه که اخیرا مقام معظم رهبری فرمودند : به دنبال کشاندن جنگ های نیابتی در اطراف مرز های ایران هستند.
ضمن اینکه مذاکرات هسته ای ایران با دولت های افزون طلب در جریان است و نیز در عرصه داخلی مشکلاتی مانند رکود اقتصادی و…. همه و همه شرایطی را رقم می زنند که مثل همیشه ،همدلی و همزبانی با عمق بیشتر و گستره وسیع تر و شرح صدر ، کلید عبوراز همه این گذر گاه هاست .چون ماهنامه صلابت در آستانه میلاد حضرت ولی عصر عج الله تعالی فرجه الشریف منتشر می گردد . در جهت پاسداری از همدلی ملی و نیز تعمیق و گسترش روزافزون و همچنین ارائه یک راهکار عملیاتی ، با توجه به الگوی جامعه مهدوی، مطالبی را در معرض دید و نظر مخاطبان ارجمند قرار می دهد.
امام زمان سلام الله علیه در دعای معروفی که به ایشان منسوب است ، به پیشگاه حضرت حق عرضه
می دارد: « اللهُمَ ….. و تَفَضَل … عَلَی الاُمراءِ بِالعَدلِ وَ الشَفَقَه وَ عَلَی الرَعیهِ بِالانصافِ وَ حُسنِ السیره»
آنچه الهام بخش نویسنده این سطور در این نوشتار است ،همین فراز از دعای پر مغز و پر محتوای حضرت است بدون شک در حکومت مهدوی کارگزاران به عدالت و شفقت متصف اند و مردم به انصاف و خوش رفتاری ، و زندگی در چنین جامعه ای چقدر آرامبخش و روح افزاست . اینکه دو طرف حکومت و ملت به حقوقشان عالم و به وظیفه شان عامل باشند.
بنظر می رسد یکی از دعاهایی که ما باید هر روز مصرانه از محضر حق در خواست کنیم همین قطعه از این دعای شریف است ،اگر آنچه که از پیشگاه الهی در این دعا درخواست می شود ،در کارگزاران و مردم مصداق عینی پیدا کند و در عمل چنین اتفاقی رخ دهد ، درک و تفاهم متقابل دولت و ملت پدیدار شده و در نتیجه اعتماد زا و اتحاد افزا خواهد بود.
وقتی انتخابات به پایان می رسد ،حقوق و وظایف متقابلی برای “انتخاب شوندگان” و “آحاد ملت” تعریف
می شود.
وظیفه انتخاب شوندگان نسبت به مردم عبارت است از :۱-خدمتگزاری عادلانه ۲-دلسوزی مستمر نسبت به آحاد ملت.
حق انتخاب شوندگان که از سوی مردم رعایت می شود عبارت است از :۱- انصاف ۲-خوش رفتاری نسبت به انتخاب شوندگان و نیز متقابلا وظیفه مردم نسبت به انتخاب شوندگان عبارت است از : ۱- انصاف ۲- خوش رفتاری نسبت به انتخاب شوندگان
حق مردم که از سوی انتخاب شوندگان رعایت می شود عبارت است از: ۱-خدمتگزاری عادلانه ۲- دلسوزی مستمر نسبت به آحاد مردم
آنچه که به تفکیک در بالا دسته بندی شد خلاصه آن در نمودار زیر مندرج است:
وظیفه انتخاب شوندگان↔ حق آحاد ملت
وظیفه آحاد ملت ↔ حق انتخاب شوندگان
اگر این حقوق و وظایف متقابل تا پایان دوره قانونی انتخاب شوندگان ، در هر سطحی ، مستمرا در جریان باشد مسیر پیشرفت و ترقی کشور در یک ریل آرام طی می شود و احساس رضایت متقابل پدید می آید و در نتیجه مقَوّم بسیار مناسبی برای همدلی و همزبانی خواهد بود.وقتی احساس وظیفه و ادای حق ، یک احساس و ادای متقابل باشد ، جامعه معتدل شکل می گیرد، در چنین جامعه ای با ابتنای بر اعتدال و در یک نظم منسجم و فراگیر همراه با ثبات و آرامش چنان توازنی از خدمت و قدرت شکل می گیرد ، که هر چه خدمت ، عادلانه تر ، عالمانه تر ، عاقلانه تر باشد ، قدرت بیشتری حاصل میشود و قدرت، هر چه بیشتر بر عدالت ، علم و عقل استوار باشد ،خدمت فزون تری ارائه می گردد.در چنین جامعه ای انرژی بر آمده از عدل و دانش و خرد ، در عین انبساط ، آنچنان متراکم است که نه از درون آسیب پذیر است و نه از بیرون.
– سوره انفال ایه ۶۲
– سوره انفال ایه ۶۳
– سوره حشر آیه ۱۴
– مثنوی معنوی – جلال الدین مولوی
– سوره حشر آیه ۱۳
– مصباح المنیر- آیت الله مشکینی