به گزارش کیاپرس به نقل از تسنیم،در روزهایی که گزارش‌هایی از تنبیه‌های بدنی یا حتی تعرض به دانش‌آموزان در برخی مدارس منتشر می‌شود، یک پرسش جدی بار دیگر به صدر دغدغه‌های افکار عمومی بازگشته: آیا سلامت روان معلمان در زمان استخدام بررسی می‌شود؟
پاسخ روشن است: نه دقیق، نه کافی و نه نظام‌مند!
رضا روستایی، مدیرکل گزینش وزارت آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم تأکید کرده که بر اساس قانون، گزینش تنها مجاز به بررسی معیارهایی چون اعتقادات دینی، اخلاقی و سیاسی داوطلبان است و اساساً ابزاری برای سنجش سلامت روان ندارد.
وقتی سلامت روان جای خالی دارد
با وجود اینکه معلم، هر روز چندین ساعت با مهم‌ترین سرمایه خانواده‌ها یعنی فرزندان‌شان در ارتباط است، اما در روند گزینش معلمان، بررسی سلامت روان به‌طور ساختاری نادیده گرفته می‌شود. نه تست‌های معتبر روان‌سنجی اجرا می‌شود، نه روانشناسان بالینی به شکل مؤثر در مصاحبه‌ها نقش دارند، و نه فرآیندی مدون برای رصد سلامت روان پس از استخدام وجود دارد.
این خلأ، در محیطی پرتنش مانند کلاس درس، ممکن است باعث بروز رفتارهایی غیرقابل‌قبول از سوی معلمان شود؛ از فریاد کشیدن و تنبیه بدنی گرفته تا در مواردی نادر، رفتارهای انحرافی جدی.
الگوهای جهانی چه می‌گویند؟
در بسیاری از کشورهای پیشرفته، سلامت روان معلمان نه‌تنها هنگام استخدام، بلکه به‌صورت دوره‌ای و مستمر در دوران خدمت بررسی می‌شود. در کشورهایی مثل فنلاند، سوئد یا برخی ایالت‌های آمریکا، غربالگری‌های روانی هر سه تا پنج سال انجام می‌شود و معلمان دسترسی دائمی به مشاوره و خدمات سلامت روان دارند.
هدف این اقدامات نه نظارت سخت‌گیرانه بلکه حمایت از معلمان در یکی از پراسترس‌ترین مشاغل دنیاست.
فرآیند فعلی گزینش؛ ناکافی برای بررسی روان معلمان
روستایی توضیح می‌دهد که فرآیند جذب معلم از سه مرحله تشکیل شده: آزمون کتبی، مصاحبه تخصصی و گزینش. در این میان، گزینش صرفاً مجاز به بررسی معیارهای دینی، سیاسی و اخلاقی است و مسئولیتی در قبال سنجش سلامت روان ندارد.
او همچنین به مشکلات جذب نیرو از مسیرهایی غیر از دانشگاه فرهنگیان اشاره کرد، مانند استخدام از طریق ماده ۲۸ یا جذب نیروهای خرید خدمات آموزشی، که آموزش‌های کافی ندیده‌اند و بررسی دقیق روانی برایشان انجام نمی‌شود.
نتیجه این ضعف ساختاری چیست؟
نبود ارزیابی دقیق روانی باعث می‌شود که برخی داوطلبان، با مشکلات پنهان روانی، مستقیماً وارد کلاس درس شوند. آن‌هم در محیطی که به‌واسطه فشار کاری، چالش‌های ارتباطی و رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی دانش‌آموزان، ممکن است این مشکلات به‌شدت تشدید شوند.
روستایی تأکید می‌کند که ابزار تخصصی برای ارزیابی سلامت روان در اختیار گزینش نیست و این مسئولیت باید بر عهده نهادهای بالادستی، مانند شورای عالی آموزش و پرورش یا شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد تا سازوکاری منسجم، قانونی و عملیاتی برای سنجش سلامت روان معلمان تدوین شود.
در شرایطی که سلامت روان معلمان می‌تواند به‌طور مستقیم بر آینده تحصیلی و روحی دانش‌آموزان اثرگذار باشد، جای این مؤلفه حیاتی در فرآیند جذب معلم همچنان خالی است. اگرچه عمده معلمان کشور دلسوز، کارآزموده و متعهد هستند، اما برای حفظ این سرمایه‌های انسانی و پیشگیری از بحران‌های آینده، اصلاح سریع و جدی در این حوزه ضروری است.
