پیش‌بینی فاجعه؛ اگر جمعیت ایران به سمت سالمندی برود، چه خواهد شد؟
- به گزارش کیاپرس، دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در گفت‌وگو با صداوسیما به تشریح برنامه‌ها و چالش‌های مرتبط با جوانی جمعیت پرداخت و بر ضرورت اقدام هماهنگ و جدی برای حل این مسئله تأکید کرد.
مشوق‌های جدید وزارت بهداشت برای فرزندآوری
دکتر رئیسی با اشاره به برنامه‌های اخیر وزارت بهداشت در حمایت از فرزندآوری گفت: «با توجه به گستردگی خانواده وزارت بهداشت، از بهورزان گرفته تا پزشکان و پرستاران، تصمیماتی برای ایجاد مشوق‌های ویژه در نظر گرفته شده است. برای نمونه، مشوق‌هایی برای بهورزان بر اساس دستاوردهای تیم تحت پوشش آن‌ها تصویب شده و همچنین تسهیلاتی برای مادرانی که فرزند کوچک دارند یا در برنامه فرزندآوری هستند، فراهم شده است.»
وی این اقدامات را خبری امیدوارکننده در حوزه سلامت دانست و افزود: «این برنامه‌ها به زودی عملیاتی خواهد شد.»
جوانی جمعیت؛ مهم‌ترین اولویت کشور
معاون بهداشت با تأکید بر اهمیت قانون جوانی جمعیت گفت: «هیچ موضوعی در کشور از مسئله جمعیت مهم‌تر نیست. این موضوع حتی از چالش‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نیز اولویت بیشتری دارد. اگر این مسئله به دغدغه اصلی مسئولان تبدیل نشود، کشور با بحران جدی روبه‌رو خواهد شد.»
وی افزود: «قانون جوانی جمعیت، اگرچه ممکن است اشکالاتی داشته باشد، باید به شکلی عملیاتی و مؤثر اجرا شود. نباید اجرای این قانون صرفاً برای رفع تکلیف باشد. هر مانعی، اعم از اقتصادی، فرهنگی یا قانونی، که باعث کاهش فرزندآوری می‌شود، باید برطرف شود.»
ضرورت همکاری سایر نهادها
دکتر رئیسی با انتقاد از عدم همکاری کافی سایر نهادها اظهار داشت: «وزارت بهداشت به تنهایی نمی‌تواند مشکل کاهش جمعیت را حل کند. حتی اگر این وزارتخانه صد درصد وظایف خود را انجام دهد، بدون همراهی دیگر دستگاه‌ها، نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. مسئله جمعیت نیازمند عزمی ملی است.»
وی با اشاره به تأثیر خودروهای بی‌کیفیت و جاده‌های ناایمن بر سلامت جامعه و کاهش جمعیت گفت: «سالانه حدود ۲۰ هزار جوان مولد در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند. علاوه بر این، ۶۰ درصد آلودگی هوا نیز ناشی از خودروهای بی‌کیفیت است که هم بر سلامت افراد تأثیر منفی می‌گذارد و هم مانعی بر سر راه افزایش جمعیت است.»
مراقبت از مادران باردار و سن مناسب فرزندآوری
معاون بهداشت با تأکید بر اهمیت مراقبت از مادران باردار گفت: «وزارت بهداشت وظیفه دارد تا از تمامی مادران، به‌ویژه آن‌هایی که در سنین بالای ۴۰ سال باردار می‌شوند، به‌صورت ویژه مراقبت کند. با این حال، بهترین زمان برای فرزندآوری بین ۲۰ تا ۳۰ سال است و توصیه می‌شود این بازه زمانی مورد توجه خانواده‌ها قرار گیرد.»
وی همچنین از افزایش سن ازدواج و تأخیر در فرزندآوری انتقاد کرد و گفت: «متوسط سن ازدواج خانم‌ها به ۲۶ سال و آقایان به ۲۸ سال رسیده است. علاوه بر این، فاصله زمانی بین ازدواج و فرزندآوری نیز حدود پنج سال است که باید کوتاه‌تر شود. در غیر این صورت، بارداری به سنین پرخطر نزدیک می‌شود.»
فرهنگ‌سازی برای جوانی جمعیت
دکتر رئیسی با تأکید بر نقش فرهنگ‌سازی گفت: «حل مشکل جمعیت نیازمند برنامه‌ریزی علمی و همه‌جانبه است. تصور اینکه با حذف غربالگری یا برخی اقدامات محدود، جمعیت افزایش می‌یابد، اشتباهی بزرگ است. باید تمامی عوامل به‌صورت همزمان و شبکه‌ای مورد بررسی قرار گیرد.»
هشدار درباره سالمندی جمعیت
وی هشدار داد که کاهش جمعیت و ورود به دوره سالمندی برای کشوری در حال توسعه مانند ایران، فاجعه‌آمیز خواهد بود و افزود: «کشورهای توسعه‌یافته، با وجود مشکلات مشابه، از طریق بهره‌گیری از نیروی کار خارجی یا برنامه‌های توسعه‌یافته‌تر، آسیب کمتری می‌بینند. اما ایران به دلیل وضعیت اقتصادی و اجتماعی خاص خود، باید سریع‌تر و جدی‌تر به این موضوع بپردازد.»
توصیه برای اصلاح نگرش‌ها و قانون‌گذاری مؤثر
معاون بهداشت با اشاره به اهمیت اصلاح نگرش‌های فرهنگی و اقتصادی در حوزه جمعیت گفت: «نباید تصور کرد که برداشتن غربالگری یا افزایش هزینه‌های درمان ناباروری به تنهایی مشکل جمعیت را حل می‌کند. این موارد باید در کنار سایر برنامه‌ها و به‌صورت علمی و کارشناسی اجرا شوند.»
وی در پایان از تمامی مسئولان و صاحب‌نظران خواست تا برای حل این بحران ملی همکاری کنند و تأکید کرد: «فرزندآوری نیازمند عزم ملی و برنامه‌ریزی علمی است و تنها با اقدامات نمایشی یا محدود، مشکل جوانی جمعیت حل نخواهد شد.»