نابودی درختان وتخریب خاک هیرکانی در “پارک جنگلی بزچفت” مازندران برای استقرار کانکس نگهبانی
به گزارش کیاپرس از سلامت نیوز تنها چند روز پس از قطع درختان جنگلی و تخریب خاک در جنگل الیمالات مازندران که از سوی “طرح گردشگری الیمالات” با ورود دادستان مرکز استان مازندران، متوقف شده و پرونده اش در دست بررسی است حالا مشابه همین رخداد در “پارک جنگلی بزچفت” همین استان و باز هم توسط یک شرکت خصوصی مجری طرح گردشگری، تکرار شده است. این پارک جنگلی با داشتن ۱۵۰ گونه شمشاد، راش، زبان گنجشک، بلوط، نارون و توسکا که در واقع فسیل زنده یا موزه طبیعی هستند، در محدوده شهرستان بابل قرار دارد؛ اما ورودی آن و منطقه مورد نظر تخریب شده، در محدوده شهرستان قائمشهر قرار گرفته است.
به نظر می رسد طرح های گردشگری در حال تبدیل شدن به یکی از عمده ترین عوامل تخریب جنگل های ایران هستند و متولیان باید با تهیه دستورالعمل های لازم و نظارت دقیق بر اجرای قوانین موجود، راه این تخریب را ببندند. طرح هایی که عموما از راه “رانت” و انواع قانون گریزی ها اجرا می شوند و مجریان با ترک تشریفات و بدون طی مراحل قانونی، پیش از اینکه مجوزهای لازم را بگیرند، آنها را اجرایی می کنند.
گفته می شود مدیریت “پارک جنگلی بزچفت” مانند اغلب پارک های جنگلی، به دلیل نبود بودجه، امکانات و نیروی حفاظتی کافی در سازمان متولی، به بخش خصوصی واگذار شده و پیمانکار، بدون مجوز، در چند متری در ورودی پارک جنگلی، اقدام به تخریب و جابه جایی خاک کرده است.
تعریض جاده و نابودی جنگل
هر چند مسوولان منابع طبیعی قائمشهر در پاسخ به خبرنگار “سلامت نیوز” گفتند که هیچ درختی توسط پیمانکار طرح گردشگری در پارک جنگلی بزچفت قطع نشده؛ اما بر اساس تصاویر گوگل، عرض جاده در یکسال گذشته بسیار عریض و بیش از ۳ تا ۴ برابر تعریض شده که این، به معنای تخریب جنگل و نابودی درختان جنگلی ارزشمند با گونه های منحصر به فرد هیرکانی است.
منابع طبیعی : قطع درخت نبوده؛ فقط خاک جابه جا شده!
علی امینی رییس اداره منابع طبیعی وآبخیزداری قائمشهر در اینباره به “سلامت نیوز” گفت:« در این منطقه که مساحت آن کمتر از هزار متر است پیمانکار تقاضا کرد که با آوردن یک کانکس در آنجا نگهبانی مستقر کند اما صبر نکرده اند تا مجوزها داده شود و قبل از اخذ مجوز، محل را آماده سازی کرده اند. هیچ درختی قطع نشده و اساسا آن محوطه درخت نداشته است. فقط حدود ۲۰۰ – ۳۰۰ مترمکعب خاک جابه جا شده است.»
او که به گونه ای سعی در تخفیف ماجرا دارد و به گونه ای اظهارنظر می کند که گویی تخریب خاک، به اندازه تخریب درخت، مهم نیست در پاسخ به این پرسش که با توجه به انبوه بودن جنگل در هیرکانی، چگونه می گویید منطقه درخت و حتی نهال هم نداشته” گفت:« از آن منطقه قبلا به عنوان پارکینگ ماشین های گذری استفاد ه می شد و درختی نداشت؛ بنابراین است، مدت هاست درخت ندارد و جزو حریم جاده است که تنها بوته هایی از گونه های ازگیل و ولیک و تمشک در آن روییده بود.»
امینی تاکید می کند که « پیمانکار برای استقرار نگهبانی، تنها دو روز خاکبرداری کرده است و مدعی بوده که مجوز دارد. نیروهای ما به محض اینکه خبردار شدند از آنها مجوز خواسته اند و کار را متوقف کرده اند. همچنین علیه آنها پرونده تشکیل شده و در حال رسیدگی در قوه قضایی است.»
کم بودن تعداد نیروهای حفاظتی و قرق بان ها موضوعی است که رییس اداره منابع طبیعی قائمشهر به آن اشاره می کند؛ مساله ای که در سراسر ایران به یکی از عوامل تخریب تبدیل شده است. او می گوید:« هر جنگلبان ما ۲ هزار هکتار را حفاظت می کند و این موضوع باعث می شود گاهی تا از این تخریب ها خبردار شوند طول بکشد.»
همین چند وقت پیش بود که رضا اکبری فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور درباره تعداد نیروهای جنگلبانی ایران گفت که « در حالی که بر اساس استاندارد جهانی، باید ۳۶ هزار تن نیرو داشته باشیم اکنون ۵۳۰۰ نفر نیروی حفاظتی داریم؛ یعنی برای هر ۲۶ هزار هکتار یک نیرو و این یعنی ما با ۱۴ درصد استاندارد جهانی از منابع طبیعی کشور حفاظت می‌کنیم »
تصاویر ماهواری ای چه می گویند؟
با نگاهی به تصاویر ماهواره ای گوگل میزان تخریب در ورودی “پارک جنگلی بزچفت” و منطقه ای که حالا دور آن با کیسه های آبی محصور شده و البته اداره منابع طبیعی قائمشهر فعلا کارشان را متوقف کرده مشخص می شود.
بخشی از پوشش گیاهی منطقه را جنگل های انبوه راش و توسکا تشکیل می دهد که از گونه های ارزشمند و آسیب پذیر هیرکانی هستند. معمولا برای محاسبه میزان خسارت تخریب خاک در جنگل های هیرکانی، جنگل بان ها برای هر مترمربع ۳ نهال در نظر می گیرند؛ این دستورالعمل سازمان متولی است؛ اما چطور می شود اینهمه خاک تخریب شود و درخت و نهالی در آن نبوده باشد.
بر اساس تصاویر ماهواره ای، منطقه مورد نظر در ورودی “پارک جنگلی بزچفت” که گفته می شود در حریم جاده قرار گرفته در قلب جنگل است. آن مقدار از پروژه نیز که ابتدای آن از کنار جاده آغاز شده، ادامه اش به قلب جنگل می رود.
بر اساس این تصاویر، در ورودی و نگهبانی “محدوده اجرای طرح گردشگری” عرض جاده در یکسال گذشته حدود ۶ تا ۸ متر بوده و امروز به حدود ۲۰ تا ۲۵ متر می رسد.
از آنجایی بر اساس شاخص های سنجش خسارت در سازمان منابع طبیعی در نظر گرفتن ۳ نهال برای هر مترمربع تخریب در هیرکانی مرسوم است، ۳ تا ۴ برابر شدن عرض جاده در این طول، یعنی نابودی صدها درخت چندمیلیون ساله و این، با گفته های مسوولان منابع طبیعی منطقه بسیار فاصله دارد.
البته در قوانین ایران متولی خاک، “سازمان حفاظت محیط زیست” کشور است که به نظر می آید با وجود تصویب “قانون حفاظت از خاک” و ابلاغ “آیین نامه و شیوه نامه اجرایی” آن، همچنان در برابر این دست حوادث، سکوت اختیار کرده است.
با این همه، این موضوع، چیزی از تکالیف و وظایف “سازمان منابع طبیعی وآبخیزداری” کشور کم نمی کند؛ چرا که متولی عرصه آنها هستند و باید واکنش های اولیه و گزارش این تخریب ها را به سرعت تهیه کرده و عنان آنچه در جنگل روی می دهد را بر دوش دیگری نیندازند.
ارزش خاک
آگاهان بر این باورند که در کشور ما ارزش خاک به درستی درک نشده و تخریب درختان افکار عمومی را بیشتر به واکنش می اندازد. این در حالی است که خاک، بستر حیات درختان جنگلی و میلیون ها موجود زنده و تنوع زیستی گیاهی- جانوری و شکل دهنده اکوسیستم جنگلی است و تخریب خاک، باعث نابودی جنگل ها ومراتع می شود.
بر این اساس انتظار می رود “انجمن علوم خاک ایران” که از انجمن های تخصصی این حوزه است با پردازش بیشتر و ورود جدی تر به این مبحث و رویدادهای آن، به حفاظت این عنصر حیاتی زمین کمک کنند/.گزارشگر: الهه موسوی
