به گزارش کیاپرس به نقل از روزنامه پیام ما، موضوعی که دستکم در دو هفته گذشته، ده‌ها نفر را مجبور به مراجعه به مراکز درمانی کرده است. اهمیت پرداختن به موضوعات مربوط به خشکسالی، از دست رفتن پوشش گیاهی و بیابان‌زایی تا جایی پیش رفته است که مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ۱۲ جولای (۲۱ تیر) را به عنوان روز جهانی مقابله با توفان‌های گردوغبار اعلام کرده است. در حال حاضر دستکم ۲۳ استان در کشور دارای کانون‌های گردوغبار هستند و بیش از ۴ میلیون هکتار اراضی بدون پوشش گیاهی در کشور وجود دارد که مستعد تولید گرد و غبارند.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۱۸ خردادماه قطعنامه‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن روز ١٢ جولای مصادف با ٢١ تیر ماه هر سال، به عنوان روز جهانی مقابله با توفان‌های گردوغبار نامگذاری شده است و هرساله در این روز رویدادهای مختلفی در سراسر جهان برگزار خوهد شد.
این قطعنامه از تمامی کشورها عضو سازمان ملل متحد، همچنین آژانس های تخصصی این سازمان، دیگر سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، سازمان‌های غیردولتی و مردم نهاد، بخش خصوصی و دانشگاهیان و سایر ذی‌نفعان می‌خواهد تا متناسب با اولویت‌های ملی کشورها از طریق آموزش و اقدامات لازم در جهت آگاهی‌سازی عمومی و ارتقای سلامت، رفاه و افزایش کاربری و مدیریت پایدار زمین، امنیت غذایی و تاب‌آوری در برابر تغییر اقلیم فعالیت کنند.

براساس این قطعنامه، ائتلاف جهانی مقابله با توفان‌های گردوغبار با همکاری آژانس‌های تخصصی سازمان ملل متحد در جهت اهداف قطعنامه اقدام خواهند کرد و دبیرکل سازمان ملل متحد نیز موضوع را برای اقدام‌های لازم به کشورها، نظام سازمان ملل متحد و دیگر آژانس‌های تخصصی منعکس می‌کنند.مناطق غبارخیز کل کشور، چهار میلیون و ۳۸۱ هزار و ۴۲۱ هکتار مساحت اراضی بدون پوشش است. کل مساحت مناطق غبارخیز تالاب‌های کشور دارای مساحتی برابر یک میلیون و ۴۶۳ هزار و ۱۱۲ هکتار و با شدت غبارخیزی متفاوت است.

نخستین رویداد در ایران

اما نخستین رویداد مرتبط با این روز جهانی در ایران را پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور برگزار می‌کند. این رویداد تخصصی صبح امروز در تهران با سخنرانی میهمانانی از وزارت امورخارجه، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان مدیریت بحران، سازمان هواشناسی برگزار می‌شود.

همچنین سخنرانانی از سازمان جهانی هواشناسی WMO نیز به صورت حضوری و مجازی در محل پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور حضور خواهند داشت. از جمله محورهای این رویداد تخصصی نیز می‌توان به مواردی همچون سامانه پیش‌بینی گردوغبار، نرم‌افزار موبایلی هشدار گردوغبار، آلودگی هوا و ریسک مخاطرات گردوغبار اشاره کرد.

آمارها چه می‌گویند؟

آنطور که در آمارها و گزارش‌های جهانی به چشم می‌خورد، ایران به عنوان یکی از کشورهایی است که هم از توفان‌های گردوغبار آسیب دیده است و هم اراضی این کشور یکی از چشمه‌های تولید گردوغبار هستند.ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار، اردیبهشت امسال، اخرین وضعیت کانون‌های گردوغبار کشور هم با منشأ داخلی و هم با منشأ خارجی را اعلام کرده است. براساس اعلام این ستاد ۲۳ استان کشور دارای کانون گردوغبار هستند که شش استان کشور «خراسان جنوبی»، «کرمان»، «سیستان و بلوچستان»، «خراسان رضوی»، «خوزستان» و «هرمزگان» ۸۵ درصد غبارخیزی کشور را دارند.

براساس اعلام ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار، خراسان جنوبی با ۶ میلیون هکتار غبارخیزی در صدر جدول قرار دارد و بالاترین میزان غبارخیزی در این استان در مرز ایران و افغانستان در «یزدان‌آباد» است. همچنین سطح کانون‌های گردوغبار ۲۳ استان غبارخیز، ۳۴.۶ میلیون هکتار و متوسط مقدار غبارخیزی آنها ۴.۲۴ میلیون تن در سال اعلام شده است. متوسط مقدار غبارخیزی کشور ۱۲۲ کیلوگرم بر هکتار در سال است.
طبق این آمار، مناطق دارای شار گردوغبار، ۵۶.۷ میلیون هکتار و مقدار غبار خیزی ۵ میلیون تن در سال می‌شود. همچنین متوسط غبارخیزی در کشور ۵۵ کیلوگرم بر هکتار در سال برآورد شده است.

گزارش این ستاد می‌گوید که طبق تصاویر ماهواره‌ای و سنجش از دور نقشه‌های کاربری اراضی مناطق غبارخیز کل کشور، چهار میلیون و ۳۸۱ هزار و ۴۲۱ هکتار مساحت اراضی بدون پوشش است. کل مساحت مناطق غبارخیز تالاب‌های کشور دارای مساحتی برابر یک میلیون و ۴۶۳ هزار و ۱۱۲ هکتار و با شدت غبارخیزی متفاوت است.

همچنین از این میزان مساحت غبارخیز، ۷۹۸ هزار و ۷۹۸ هکتار معادل ۵۴.۶ درصد دارای غبارخیزی کم و ۴۵۳ هزار و ۲۶۶ هکتار معادل ۳۰.۹۸ درصد با غبارخیزی متوسط است. همچنین ۱۴.۴۲ درصد از این مساحت با شدت غبارخیزی زیاد و خیلی زیاد است. این گزارش می‌گوید کل مساحت کانون‌های غبارخیز را ۲۷۰ میلیون هکتار و با مجموع غبار ۱۴۷ میلیون تن غبار در سال دانست و گفت: مجموع غبارخیزی ویژه ۵۴۰ کیلوگرم بر هکتار در سال است.

همچنین کانون ریزگردی شمال عراق با اثرگذاری بر غرب ایران (استان‌های کردستان، همدان، کرمانشاه، ایلام و لرستان)، کانون‌های شمال عربستان و جنوب شرق و شمال عراق، با اثر گذاری بر جنوب غربی(استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر) و شمال غربی(استان‌های اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و زنجان)، کانون‌های جنوب‌عربستان‌، امارات، جنوب شرقی عراق، با اثر گذاری بر جنوب (استان‌های فارس، کرمان، هرمزگان)، کانون‌های افغانستان و پاکستان با اثر گذاری بر جنوب شرق(استان‌ سیستان و بلوچستان) و شرق (خراسان جنوبی) و کانون‌های ترکمنستان با اثر گذاری شمال شرقی (استان‌های خراسان رضوی و خراسان شمالی) و شمال (گلستان مازندران) ایران را در معرض تهدید توفان‌های گرد و غبار قرار می‌دهد.