آتش‌سوزی سه روزه جنگل‌های بخش یانه‌سر شهرستان بهشهر پایان یافت اما خاطره اطفای حریق به هر وسیله از دبه‌های 20 لیتری گرفته تا بطری نوشابه و آب معدنی، هیچ‌گاه از یاد اهالی بخش یانه‌سر و دوستداران طبیعت نمی‌رود.
بخش یانه‌سر این شهرستان متشکل از 54 روستا با جاده‌های اصلی و فرعی به وسعت 700 کیلومتر، در منطقه‌ای کوهستانی و سخت‌گذر قرار دارد و به همین دلیل در حوادث سیل، زلزله، برف و یخبندان و آتش‌سوزی، کمک‌رسانی به مناطقی از این دست با مشقت فراوانی انجام می‌شود.
مناطق کوهستانی مازندران پوشیده از درخت، بوته و درختچه‌ها است، این پوشش زیبا و بکر تا نیم‌قرن پیش حدود 18 میلیون هکتار بود و اکنون به کمتر از یک میلیون هکتار کاهش یافته که نشانه ضعف در بهره‌برداری و نگهداری از این نعمت بی‌مثال الهی است.
یکی از تهدیداتی که همواره در کمین جنگل قرار دارد، آتش‌سوزی است، این تهدید می‌تواند حاصل سهل‌انگاری بشر یا به دلیل عوامل طبیعی مانند گرمای بیش از حد هوا و صاعقه باشد.
اما در اینکه بشر با سهل‌انگاری‌ها و تسخیر طبیعت، بیشترین ضربه و خسارت را بر پیکر محیط زیست و منابع طبیعی وارد می‌کند؛ تردیدی نیست.
*وقتی پوست درختان کَنده می‌شود
حتی در مواردی که خیلی طبیعی به نظر می‌رسد، جای پای انسان دیده می‌شود، به عنوان مثال؛ کندن پوست درختان یکی از علت‌های مرگ تدریجی و سقوط آنها بر کف جنگل است که توسط سوداگران طبیعت به صورت حرفه‌ای انجام می‌شود.
طی سه شبانه‌روز گذشته، گزارشی از آتش‌سوزی‌های نقطه‌ای در جنگل‌های مناطق کوهستانی بخش یانه‌سر داشتیم که از ساعت 30 دقیقه بامداد روز جمعه پنجم دی‌ماه تا شامگاه یک‌شنبه هفتم دی ادامه داشت.
نکته حائز اهمیت آن است که به دلیل نبود تجهیزات آتش‌نشانی متناسب با شرایط بخش یانه‌سر، اطفای حریق به هر وسیله‌ای اعم از تراکتور، دبه‌های 20 لیتری و بطری‌های آب معدنی و نوشابه با حضور میدانی بسیج، دهیاران، شوراهای اسلامی و مردم روستاهای این بخش انجام شد.
*مردم به اهمیت منابع طبیعی واقف هستند
بخشدار یانه‌سر بهشهر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در این شهرستان ضمن قدردانی از حضور رئیس و معاون منابع طبیعی بهشهر در محل آتش‌سوزی، گفت: نیروهای منابع طبیعی موظف به انجام گشت‌های امنیتی و اقدامات تامینی برای جلوگیری از خسارت‌های احتمالی به جنگل هستند اما با کمبود نیروی انسانی مواجه‌اند که دهیاران و شوراهای اسلامی مستقر در این بخش آمادگی کمک به منابع طبیعی را دارند.
حسین نجفی تصریح کرد: نقاط مختلفی از جنگل‌های یانه‌سر بهشهر در آتش سوخت، مردم و مسئولان محلی با هر وسیله و به هر طریقی که می‌توانستند آتش را خاموش می‌کردند و به خانه یا محل کار خود بازمی‌گشتند اما ساعتی نمی‌گذشت که بار دیگر آتش در نقطه‌ای دیگر شعله‌ور می‌شد و این روند تا شامگاه روز یک‌شنبه ادامه داشت.
وی ادامه داد: علت آتش‌سوزی در دست بررسی است، منتظر نظر کارشناسان منابع طبیعی هستیم و در حال حاضر نمی‌توان به حدس و گمان اکتفا کرد.
نجفی اظهار کرد: جنگل سرمایه ملی است و فقط نباید در حد شعار باشد، دیدن شاخ و برگ‌هایی که در آتش می‌سوزند نگران‌کننده و مایه تاسف است و از آن بدتر اینکه تجهیزات مناسب در دسترس نباشد.
وی بیان داشت: در آتش‌سوزی اخیر، حتی زنان نیز برای نجات جنگل وارد میدان شدند و این نشان می‌دهد که مردم، دلسوز طبیعت و واقف به اهمیت منابع طبیعی هستند اما خسارت‌های احتمالی مانند مصدومیت افراد را باید در نظر گرفت چون اگر اتفاقی برای یک فرد بیفتد، پاسخ دادن به آن سخت است.
عضو شورای اداری شهرستان بهشهر با اشاره به تکمیل آشیانه آتش‌نشانی در مرکز بخش یانه‌سر، به فارس گفت: برای تجهیز این آشیانه به ماشین‌آلات متناسب با شرایط منطقه از قبیل تراکتور و تانکر نیاز است.
بخشدار بهشهر در پایان گفت: آتش‌سوزی در بخش‌هایی از محدوده جنگلی روستاهای «پرکلا»، «شیخ‌محله» و «پَچت» اتفاق افتاد.
*آتش، پنج‌بار شعله کشید و پنج‌بار مهار شد
عضو شورای اسلامی روستای «پرکلا» و از شاهدان ماجرا، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در بهشهر اظهار کرد: از ساعت 30 دقیقه بامداد روز جمعه گذشته که نخستین آتش‌سوزی آغاز شد؛ با کمک اهالی نسبت به مهار آتش اقدام کردیم و ساعت پنج صبح به خانه برگشتیم اما دوباره نقطه‌ای در ضلع جنوبی بخش یانه‌سر طعمه آتش شد بنابراین ساعت 6 صبح شنبه دوباره راهی جنگل شدیم و تا 14 آن روز با کمک اهالی و به هر وسیله‌ای که می‌توانستیم آتش را خاموش کردیم.
حسینعلی احمدی ادامه داد: حدود 16 عصر روز شنبه یکی از شوراهای بخش به ما اطلاع داد که نقطه‌ای دیگر از جنگل آتش گرفت، بنابراین دوباره رهسپار جنگل شدیم و تا ساعت 21 همان روز در حال مهار آتش بودیم.
وی افزود: هنوز به خانه نرسیده بودیم که حدود 22:30 آتش‌سوزی در نقطه دیگری از جنگل به راه افتاد، به ناچار برای نجات جنگل دست به کار شدیم و تا ساعت سه بامداد روز یک‌شنبه توانستیم آتش را مهار کنیم اما ساعتی نگذشته بود که آتش‌سوزی دیگری به راه افتاد و تا عصر روز یک‌شنبه درگیر مهار آتش بودیم.
عضو شورای اسلامی بخش یانه‌سر درباره علت آتش‌سوزی گفت: به نظر می‌رسد که یک خطای عمدی بوده و امیدواریم هر چه زودتر علت نهایی حادثه از سوی منابع طبیعی مشخص شود.
*30 هکتار از عرصه جنگلی یانه‌سر در آتش سوخت
مدیر اداره منابع طبیعی شهرستان بهشهر نیز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در این شهرستان، گفت: آتش‌سوزی در جنگل یانه‌سر به صورت سطحی اما با گستردگی همراه بود.
علی باقری درباره علت و وسعت آتش‌سوزی به فارس پاسخ داد: این موضوع در دست بررسی است، آتش نیز در 30 هکتار از پوشش جنگلی درختان «راش» اتفاق افتاد.
وی تصریح کرد: بر اثر این آتش‌سوزی، 20 اصله درخت سرپا و شکسته که اغلب از گونه راش بودند، از بین رفت.
عضو شورای اداری شهرستان بهشهر با بیان اینکه جنگل‌های یانه‌سر در قالب طرحی به نام «ابچین» ساماندهی می‌شوند، افزود: طرح مذکور تهیه شده است و با اجرای آن بخشی از مشکلات حفاظتی حل می‌شود.
این مقام مسئول ادامه داد: این طرح دارای 35 هزار هکتار منابع طبیعی و فاقد مجری است که در حال حاضر، فعالیت‌های آن از سوی قرق‌بانان به صورت فصلی انجام می‌شود.
وی درباره اینکه با توجه به کمبود نیروی انسانی، آیا پاسخ به همکاری افراد بومی برای صیانت از جنگل را می‌پسندید، به فارس پاسخ داد: ممکن است استفاده از نیروهای بومی تبعاتی داشته باشد و سوءاستفاده‌هایی انجام شود؛ بنابراین واگذاری طرح به مجری و در چارچوب‌های مشخص، بیشتر مدنظر منابع طبیعی است.
*ضرورت استفاده از نیروهای بومی متعهد برای صیانت از جنگل
به گزارش فارس، با توجه به تلاش اهالی بخش یانه‌سر در مهار آتش‌سوزی‌های چند روز گذشته در این بخش، نباید با نگاه‌های سطحی و طلبکارانه، کار ارزشمند مردم را در یک وظیفه خلاصه کرد زیرا اطفای حریق در منطقه کوهستانی و صخره‌ای جنگل در بامداد و شب‌هنگام، کار طاقت‌فرسایی است که کمتر کسی حاضر می‌شود از خواب و استراحت خود بگذرد حتی برای مهار آتش!
افراد بومی به دلیل آگاهی از مسائل مربوط به جنگل و برداشت‌های غیرمجاز چوب همچنین به دلیل اطلاع از کمبود تجهیزات و نیروی انسانی در حوزه منابع طبیعی، بر حسب اعتقاد ذاتی و احترام به طبیعت و نه بر حسب وظیفه، در مهار آتش‌سوزی پای کار آمدند.
مردم مناطق کوهستانی به خوبی متوجه حضور قاچاقچیان چوب هستند که چگونه با اره و تبر به جان جنگل می‌افتند و آرزو دارند اگر به مسئولان بگویند عده‌ای در حال تیشه زدن به ریشه طبیعت هستند؛ مسئولان نیز بلافاصله تبر قانون را برداشته و ریشه تخلفات را بزنند.
منابع طبیعی می‌تواند با تدابیر لازم، مدیریت صحیح خود را در استفاده از منابع انسانی بومی اعمال کند تا طبیعت خداوندی بیش از این خدشه‌دار نشده و سرمایه‌های ملی از بین نروند.
با توجه به کمبود نیروی انسانی به دلیل نبود منابع مالی، لازم است تا از نیروهای بومی متعهد، داوطلب و دوستدار طبیعت پس از برگزاری دوره‌های آموزشی صیانت از جنگل، برای جنگلداری استفاده شود، این کار از چند نظر قابل اجرا است؛ افراد بومی هم تسلط بیشتر و بهتری بر حوزه مدیریتی دارند، هم آشنا به محیط هستند و هم در اولین فرصت می‌توانند گزارشات خود را مستند کرده و به مسئولان مربوطه اطلاع دهند و البته در کنار خانواده خود هستند و دغدغه فکری ندارند.
گزارش از آزاده بابانژاد
